|
[[نوپۇسى]]- جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئالاقىدار ئورگانلىرىنىڭ ستاتىستىكىسىغا ئاساسلانغاندا 8مىليون500مىڭ. ئەمما چەتئەلدىكى ئۇيغۇر مۇستەقىل سىياسىي ئورگانلىرىنىڭ مەلۇماتىغا ئاساسلانغاندا 34مىليون. باشقا ئالاقىدار كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ مەلۇماتىغا ئاساسلانغاندا 25 مىليون.
===== قازاقستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇس ئۆزگۇرۇشى =====
ھەممىزگە مەلۇمكى ئوتتۇرا ئاسىيادىن ئىبارەت بۇ بەش دۆلەتتە ئاز بولمىغان ئۇيغۇر خەلقى ئىستىقامەت قىلىدۇ، بەزى مەملىكەتلەردە نەچچە يۇزمىڭ ئۇيغۇر خەلقى ئىستىقامەت قىلسا يەنە بەزى ئوتتۇرا ئاسىيا دۆلىتىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ سانى مىڭغىمۇ يەتمەيدۇ بۇ تېمىدا قازاقستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇس ئەھۋالى تۇنۇشتۇرىلىدۇ قازاقستاندا قانچىلىك ئۇيغۇر خەلقى ئىستىقامەت قىلىدىغاندۇ، قىنى بىز نەزىرىمىزنى ئاغدۇرۇپ باقايلى،
قازاقستان -ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ئەڭ چوڭ دۆلەت شۇنداقلا دۇنيا بويىچە ئەڭ چوڭ ئىچكى قۇرۇقلۇق دۆلىتى، يەر مەيدانى 2مىليون724مىڭ 902كىۋادىرات كىلومېتىر كىلىدۇ
نوپۇسى 17مىليون 99مىڭ 2013-يىلىدكى ئىستاستىكا، قازاقلار دۆلەت نوپۇسىنىڭ %67ئىگەنلەيدۇ يەنى 11مىليون 174مىڭ (مەن بۇ تېمىدا ئاساسلىق ئۇيغۇ مىللىتىنىڭ ئەھۋالى ھەققىدا توختالغاچقا باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ نوپۇسى ھەھقىدە توختالمىدىم )
ئۇيغۇلار ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ئەڭ كوپ ئولتۇراقلاشقان دۆلەت دەل قازاقستان يەنى 2013-يىلنىڭ ئەڭ ئىستاستىكىسىدىن ئالغاندا 245مىڭ، بۇ مەملىكەتتىكى ئۇيغۇلارنىڭ نوپۇس ئۆزگۇرۇشى تۆۋەندىكىچە.
1897-يىلى 55815 1926-يىلى 62313 1939-يىلى 35409 1959-يىلى 59840 1970-يىلى 120784 1979-يىلى 147943 1989-يىلى 185303 1999-يىلى 210365 2009-يىلى 224713 2011-يىلى 237مىڭ 2013-يىلى 245مىڭ يەنى ئومومى نوپۇسنىڭ %1.4 ئىگەنلەيدۇ
قازاقستاندىكى ئۇيغۇرلار ئاساسلىق ئالمۇتا ئوبلاستى ۋە جەنۇبى قازاقستان ۋە شەرقى قازاقستاندا ۋە ئاستانا شەھىرىدە ئولتۇراقلاشقان. ئالمۇتا شەھىرى -قازاقستاننىڭ ئەڭ چوڭ شەھىرى ۋە قازاقستاننىڭ بۇرۇنقى پايتەختى نوپۇسى 1404329 (2009-يىلى)بۇ شەھەردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 2009-يىلى ئىستاستىكىغا ئاساسلانغاندا 80529ئالمۇتا ئومۇمى نوپۇسىنىڭ %5.73 ئىگەنلەيدۇ، بۇ شەھەردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇس ئۆزگۇرۇشى تۆۋەندىكىچە.
1989-يىلى 43351 1999-يىلى 60427 2009-يىلى 80524 بۇ شەھەردىكى قازاق ۋە رۇسلاردىن قالسىلا 3-چوڭ مىللەت ھىساپلىنىدۇ
ئالمۇتا ئوبلاستى يەر مەيدانى 223911كىۋادىرات كىلومېتىر 2009-يىلىدىكى ئومۇمى نوپۇسى 1692951 بو ئوبلاسقا 16رايون (ناھىيە)3شەھەر قارايدۇ مەركىزى شەھىرى تالدىقورغان .ئالمۇتا ئوبلاستى ئۇيغۇرلار ئەڭ كوپ ئولتۇراقلاشقان ئوبلاست بولۇپ قازاقستاننىڭ 2009-يىلىدىكى ئىستاستىكىسىغا قارايدىغان بولساق ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 155مىڭ 158 ئۇيغۇرلار ئاساسلىق 7ناھىيەگە كۆپرەك ئولتۇراقلاشقان يەنى ئەمگەكچى قازاق رايونى، ئۇيغۇر رايونى، فانىفول رايونى، جامبۇل رايونى، تالغار رايونى، ئىلى رايونى، قارىساي رايونى قاتارلىقلار
ئۇيغۇرلار ئەمگەكچى قازاق رايونىغا ئەڭ كۆپ ئولتۇراقلاشقان(ئاساسلىق چىلەك بازىرىغا)بۇ رايوندىكى نوپۇس ئەھۋالى تۆۋەندىكىچە
ئومۇمى نوپۇس 219مىڭ، قازاقلار 107815 يەنى 49,14% ئۇيغۇلار 48451يەنى 22,08 % رۇسلار 32 319 % 14,73 ۋە ئەزەزى كورت نىمىس چىچىن تاتار ئۆزبەك قىرغىز قاتارلىق باشقا مىللەتلەردىن تەركىپ تاپقان
فانىفول رايونى -ئومۇمى نوپۇسى 120446 قازاقلار 75456ئومۇمى نۇپۇسنىڭ %62.54 ئۇيغۇرلار 37620 يەنى %31.42 ئاساسلىق يەركەنىتكە بازىرىغا ئو ئولتۇراقلاشقان) رۇسلار 4945 يەنى %4.10 ۋە تۇنگان تاتار ئۆزبېك قاتارلىق باشقا مىللەتلەردىن تەركىپ تاپقان .
ئۇيغۇر رايونى (مەركىزى چۇنجە بازىرى) ئومۇمى نۇپۇسى 64762 ئۇيغۇرلار 36871 %56.93 قازاقلار 26473 %40.88 رۇسلار 1122 %1.73 ۋە ئۆزبېك تاتار قاتارلىق سانى يۇزگە يەتمەيدىغان باشقا مىللەتلەر ئولتۇراقلاشقان.
تالغار رايونى ئومۇمى نوپۇسى 156940 قازاقلار 86010 %54.80 رۇسلار 35753 %22.78 ئۇيغۇرلار 17702 %11.28 تۇرك 4693 %2.99 ئەزەرى 3341 %2.13 ۋە كورت تاتار نىمىس ئۇكرائىن گىرىك كورىيان ئۆزبېك پولەك چىچىن قىرغىز ئاق ئورۇس قاتارلىق مىللەتلەر ياشايدۇ .
باشقا ئۇچ ناھىيەدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 5مىڭغا يەتمەيدۇ يەنى قارا ساي رايونىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 4219 ئومۇمى نۇپۇسنىڭ %2.47 ئىلى رايونىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 2573 ئومۇمى نۇپۇسنىڭ %1.65 جامبۇل رايونىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 3759 ئومۇمى نوپۇسنىڭ %2.98 ئىگەنلەيدۇ، باشقا 9ناھىيە ئۇچ شەھەردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى مىڭغىمۇ يەتمەيدۇ
شەرقى قازاقستان ئوبلاستىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 1450 جەنۇبى قازاقستان ئوبلاستىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى 3485 نەپەر ئاستانە شەھىرىكى ئۇيغۇلارنىڭ نوپۇسى 800 ئەتىراپىدا قازاقستاندىكى باشقا ئوبلاستىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى مىڭغىمۇ يەتمەيدۇ .
== [[دىنىي ئېتىقادى]] ==
| 