قىزىل دېڭىز: تۈزىتىلگەن نەشرى ئارىسىدىكى پەرق

Content deleted Content added
قۇرۇلغان بەت ''''قىزىل دېڭىز''' (ئەرەبچە: 1) ‏البحر الأحمر \‎ ''El-Bahr el-ahmar؛ 2)'' ‏الخليج العربي\ ''El-Haliji Arabi''؛ ئىنگ...'
 
No edit summary
1 -قۇر:
 
 
[[ھۆججەت:Red_Sea_topographic_map-de.svg|thumb|قىزىل دېڭىزنىڭ خەرىتىسى]]
[[ھۆججەت:Mer rouge1b.jpg|thumb|Satellitenbild des Roten Meeres]]
[[ھۆججەت:SharmView.jpg|thumb|[[شارم ئەل شەيىخ]]تىكى Sheraton Sharm مېھمانخانىسىدىن تىران ئارىلى ۋە قىزىل دېڭىز مەنزىرىسى]]
[[ھۆججەت:Kızıldeniz.png|thumb|256px|قىزىل دېڭىزنىڭ ئورنى]]
'''قىزىل دېڭىز''' (ئەرەبچە: 1) ‏البحر الأحمر \‎ ''El-Bahr el-ahmar؛ 2)'' ‏الخليج العربي\ ''El-Haliji Arabi''؛ [[ئىنگىلىزچە]]: ''The Red Sea''؛ [[ئىبرانىچە]]: ‏'ים סוף ''Yam Suf؛ تىگرىنيەچە: ቀይሕ ባሕሪ QeyH baHri)'' [[ئافرىقا]] بىلەن [[ئاسىيا]] ([[ئەرەب يېرىم ئارىلى]]) ئوتتۇرىسىغا جايلاشقان، [[ھىندى ئوكيان|ھىندى ئوكيانغا]] باغلىنىدىغان بىر دېڭىزدۇر. قىزىل دېڭىزنىڭ ئىسىمى يۇنانچە "Erythra thalassa" ۋە لاتىنچە "Mare Rubrum" نىڭ تەرجىمىسىدىن كېلىپ چىققان. قىزىل دېڭىز يەرلىك خەلق تەرىپىدىن شاپ دېيىلىدىغان مارجان خادا تاشلىرى يۈىسىدن "شاپ دېڭىزى" دەپمۇ بىلىنمەكتە. ئۇزۇنلىقى تەقرىبەن 2000 كلومتر بولۇپ، بەئزى مەنبئەلەردە 1900 ياكى 2350 دەپمۇ يېزىلغان.
 
شىمالدا [[مىسىر]]نىڭ [[سۇۋەيىش قانىلى]] بىلەن سۇنئىي شەكىلدە ئوتتۇرا يەر دېڭىزىغا باغلىنىدۇ. جەنۇبتا بولسا ئەرەب يېرىم ئارىلىنىڭ ئۇچىدا بابئۇل مەندەب بوغۇزى بىلەن ھىندى ئوكيانغا باغلىنىدۇ. قىزىل دېڭىزنىڭ شىمالدا سىنا يېرىم ئارىلى بىلەن ئىككىگە ئايرىلىدۇ. شەرقىي شىمالغا قاراپ [[ئەقەبە قولتۇقى]]، غەربىي شىمالدا بولسا [[سۇۋەيىش قولتۇقى|سۇۋەيىش قولتۇغى]] بار.
 
[[ئىسلام دىنى|ئىسلام دىنىغا]] كۆرە، ھەزرىتى [[مۇسا ئەلەيھىسسالام]] قىزىل دېڭىزنى ھاسىىسى بىلەن بۆلۈپ [[بەنى ئىسرائىل|بەنى ئىسرائىلنى]] مىسىردىن چىقارغان، [[ڧىرئەۋىن]] [[رامسېس II]] ۋە قوشۇنى بەنى ئىسرائىلنىڭ پېشىدىن كېلىۋاتقاندا قىزىل دېڭىزدا بولغۇلۇپ ئۆلگەنلەر.
 
[[:tr:Afrika|Afrika]] ile [[:tr:Asya|Asya]] ([[:tr:Arap_Yarımadası|Arap Yarımadası]]) arasında yer alan, [[:tr:Hint_Okyanusu|Hint Okyanusu]]'na bağlı bir denizdir. Kızıldeniz adı, [[:tr:Yunanca|Yunanca]] "Erythra thalassa" ve [[:tr:Latince|Latince]] "" un çevirisinden almıştır. Kızıldeniz, yerel halk tarafından şap denilen mercan kayalıklarından dolayı "Şap Denizi" olarakta bilinmektedir. Uzunluğu yaklaşık 2000 km olup, bazı kaynaklarda 1900 km. ya da 2350 km diye geçmektedir. Kuzeyde [[:tr:Mısır|Mısır]]'daki [[:tr:Süveyş_Kanalı|Süveyş Kanalı]] ile doğal olmayan yoldan [[:tr:Akdeniz|Akdeniz]]'e bağlanmıştır; güneyde ise [[:tr:Arap_Yarımadası|Arap Yarımadası]] ucunda [[:tr:Babü'l_Mendep|Babü'l Mendep]] ([[:tr:Bab_el_Mendeb|Bab el Mendeb]]) boğazı ile [[:tr:Hint_Okyanusu|Hint Okyanusu]]'na bağlanır. Kızıldeniz kuzeyde Sina Yarımadası ile ikiye ayrılır; kuzeydoğuya doğru [[:tr:Akabe_Körfezi|Akabe Körfezi]], kuzeybatıda ise [[:tr:Süveyş_Körfezi|Süveyş Körfezi]] vardır.[[:tr:İslam|İslam]] dinine göre [[:tr:Musa|Musa]] Kızıldeniz'i asâsıyla yararak [[:tr:İsrailoğulları|İsrailoğullarını]] [[:tr:Mısır|Mısır]]'dan çıkarmış, [[:tr:Firavun|Firavun]] [[:tr:II._Ramses|II. Ramses]] ve ordusu İsrailoğullarının peşinden gelirken Kızıldeniz'de boğulmuşlardır.