ئەرەب تىلى: تۈزىتىلگەن نەشرى ئارىسىدىكى پەرق
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
43 -قۇر:
ar
ara
ara
|-
Line 55 ⟶ 57:
|}
[[ھۆججەت:Arabic speaking world.svg|300px|thumb|ئەرەب تىلىنىڭ تارقىلىشى
'''ئەرەب تىلى''' ياكى '''ئەرەبچە''' (<big>'''اللغة العربية'''</big>، <big>''el-luġatu l-‘arabiyye'' ياكى '''عربي'''</big> <big>''‘arabī)''</big> بولسا [[ئاڧرو-ئاسياتىك تىل سېستىمىسى|ئاڧرو-ئاسيا تىل سېستىمىسى]] [[سامىي تىل ئائىلىسى|سامىي تىل ئائىلىسىگە]] تەئەللۇق بولۇپ، دۇنيادىكى ئەڭ قەدىم تىللارنىڭ بىرىدۇر. [[ئىسلام دىنى|ئىسلام دىنىنىڭ]] مۇقەددەس كىتابى بولمىش [[قۇرئان كەرىم]]، ئەرەبچە يېزىلغاندۇر. بۇگۈن 60 دۆلەتتە قوللىنىلۋاتقان ئەرەبچە، دۇنيا بويىچە ئەڭ كۆپ كىشى قوللىنىدىغان تىللارنىڭ بەشىنچىسىدۇر ۋە شۇنداقلا [[ب د ت]] دا قەبۇل قىلىنغان 6 رەسمىي تىلنىڭ بىرىدۇر. ئۇ دۇنيادىكى بىر مىليارد 600 مىليوندىن ئارتۇق [[مۇسۇلمان|مۇسۇلماننىڭ]] دىنى تىلى، شۇنداقلا قۇرئان كەرىمنىڭ تىلى، ھازىر دۇنيادا 250 مىلىوندىن ئارتۇق [[ئەرەبلەر|ئەرەب]] ۋە باشقا مىللەتلەر ئومومىيۈزلۈك قوللىنىدۇ.
== ئورنى ==
ئۆلچەملىك ئەرەبچە دەپ قوبۇل قىلىنغان بۇ تىل (العربية الفصحى) '''ئەرەبىيەتۇل ڧۇسھا''' (ڧەسىھ، تۈزۈك) دەپ تەرىڧلىنىدۇ ۋە پۈتكۈل [[ئەرەب ئەللىرى|ئەرەب ئەللىرىنىڭ]] رەسمىي تىلىدۇر. [[ئەرەب يېرىم ئارىلى]] ۋە [[شىمالىي ئاڧرىقا]]دا خەلقنىڭ مۇتلەق كۆپچىلىكى، [[ئىران]] ۋە [[تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى|تۈركىيە]]دە بولسا ئاز سانلىق ئەرەب توپلۇقلىرى قوللىنىدىغان تىللار، ئەرەبچىنىڭ [[لەھچە|لەھچىلىرىدۇر]]. ئۆلچەملىك ئەرەبچە ھەرقانداق بىر ئەلدە خەلق تىلى شەكلىدە قوللىنىلمايدۇ. شۇنداقلا رەسمىي تىل بولغانلىقى ئۈچۈن ئوقۇغان ھەر ئەرەب ئۆلچەملىك ئەرەبچىنى تۈشىنىدۇ ۋە سۆزلىيەلەيدۇ. ئۆلچەملىك ئەرەبچە دەپ قەبۇل قىلىنغان تىل [[قۇرئان كەرىم|قۇرئان كەرىمنىڭ]] تىلىدۇر. قۇرئان ئەرەبچە بولغانلىقى ئۈچۈن ئەرەب تىلى [[ئىسلام]] دىنىدا ئالاھىيدە بىر ئورۇنغا ئىگە.
== ئەرەبچە سۆزلىشىدىغان دەۋلەتلەر ==
ئەرەبچە، تۆۋەندىكى ئەللەردە بىردىنبىر رەسمىي تىل ياكى رەسمىي تىللاردىن بىرىسىدۇر:
* [[بەھرېيىن|بەھرەيىن]]
* [[ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكى|ئەرەب بىرلەشمە خەلىڧىلىكى]]
* [[ئالجىرىيە]]
* [[جىبۇتى]]
* [[چاد]]
* [[ئېفىئوپىيە|ئېڧىئوپىيە]]
* [[ماراكەش]]
* [[ڧەلەستىن]]
* [[ئىراق]]
* [[ئىسرائىلىيە]]
* [[قاتار]]
* [[كومور ئاراللىرى|كومورولار]]
* [[كۇۋەيت]]
* [[لىۋىيە]]
* [[لىۋان]]
* [[مىسىر]]
* [[ماۋرىتانىيە]]
* [[سەھرايى كەبىر دېموكراتىك ئەرەب جۇمھۇرىيىتى]]
* [[سەئۇدى ئەرەبىستان|سەئۇدىي ئەرەبىستان]]
* [[سومالى]]
* [[سۇدان]]
* [[سۇرىيە]]
* [[تۇنىس]]
* [[ئومان|ئۇممان]]
* [[ئىئوردانىيە]]
* [[يەمەن]]
بۇلاردىن باشقا ئاڧغانىستان، [[تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى|تۈركىيە]]، [[ئىران]]، [[ياۋروپا|ياۋرۇپا]] ۋە [[ئامېرىكا قوشما شىتاتلىرى|ئامېرىكا]] قاتارلىق ئەللەردە ياشىغۇچى ئەرەبلەرمۇ بۇ تىلدا سۆزلىشىدۇ.
<center>
{| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:150%;"
|[[Ye (harf)|ي]]<td>[[Vav (harf)|و]]</td><td />[[He (harf)|هـ]]
|[[Nun (harf)|ن]]
| href |[[Mim (harf)|م]]
|[[Lam (harf)|ل]]
|[[Kef (harf)|ك]]
|[[Kaf (harf)|ق]]
|[[Fe (harf)|ف]]
|[[Ğayn (harf)|غ]]
|[[Ayn (harf)|ع]]
|[[Zı (harf)|ظ]]
| href="ئەرەب يېرىم ئارىلى" |[[Tı (harf)|ط]]
|-[[Dad (harf)|ض]]
|[[Sad (harf)|ص]]
| href="ئەرەبلەر" |[[Şin (harf)|ش]]
|[[Sin (harf)|س]]
|[[Ze (Arap)|ز]]
|[[Ra (harf)|ر]]
|[[Zel (harf)|ذ]]<td />[[Dal (harf)|د]]
| href="ئاڧرو-ئاسيا تىل سېستىمىسى" |[[Hı (harf)|خ]]
|[[Ha (harf)|ح]]
|[[Cim (harf)|ج]]
| href="ئەرەب تىلى" |[[Se (harf)|ث]]
|[[Te (harf)|ت]]
|[[Be|ب]]
|-[[Elif (harf)|ﺍ]]
|}</center>
| |||