يىپەك يولى: تۈزىتىلگەن نەشرى ئارىسىدىكى پەرق

[[ھۆججەت:Transasia trade routes 1stC CE gr2.png|left|thumb|350px|]]'''يىپەك يولى،يولى'''، ئەڭ دەستلەپتە [[گېرمانىيە ئىمپېرىيىسى]] [[جۇغراپىيەشۇناس|جۇغراپىيەشۇناسى]] [[ڧېردىناند ۋون رىكسوڧېن]] (''Ferdinand von Richthofen'') تەرىپىدىن 1877- يىلى نەشر قىلىنغان 5 جىلدلىق ئەسەردە تىلغا ئېلىنغان.<ref>芮乐伟·韩森. 丝绸之路新史. 北京: 北京联合出版公司·后浪出版公司. 2015-8: 8. [[ئالاھىدە:网络书源/9787550253414|ISBN 9787550253414]] （中文（简体）‎）.</ref> ھازىر شۇنداق دەپ ئاتىلىش ئادەتكە ئايلانغان، قەدىمكى چاغدا [[ئاسىيا]] بىلەن [[ياۋروپا]] ئارىسىدىكى قۇرۇقلۇق قاتناش يولى ناھايىتى ئۇزۇن تارىخقا ئىگە. مانا شۇ يول توغرىسىدا قەدىمكى چاغدىلا [[جۇڭگو]] [[تارىخچى|تارىخچىلىرى]] ۋە [[يۇنان]] روما ئالىملىرى مەلۇمات بەرگەن.

يۇنان يازغۇچىسى مارتىيۇس (مىلادىنىڭ بىرىنچى ئەسىرىدە ياشىغان) يازغان ئەسىرىدە مائىس ئىگىلىگەن ماتېرىيالدىن پايدىلىنىپ [[ئاسىيا]] بىلەن [[ياۋروپا|ياۋرۇپا]] ئارىسىدىكى خەلقئارا سودا يولىنى تونۇشتۇرغان. يۇناننىڭ مەشھۇر جۇغراپىيە ئالىمى كىلاۋدى پىتولمى (مىلادىنىڭ[[مىلادى 2 – ئەسىرىدە ياشىغانئەسىر]]) مارىينوس بەرگەن مەلۇماتقا ئاساسلىنىپ ئاسىيا بىلەن ياۋرۇپا ئارىسىدىكى خەلقئارا سودا يولىنى تۆۋەندىكىچە كۆرسەتكەنىدى : پىتولمىنىڭ كۆرسىتىشىچە بۇ يول ئوتتۇرا دېڭىزنىڭ شەرقىي قىرغىقىدىن باشلىنىپ [[سۇرىيە|سۈرىيە]] ، [[ئىراق]] (مىسوپوتامىيە ۋادىسى) [[ئىران]] ،ئافغانىستانغا،[[ئافغانىستان|ئافغانىستانغا]] ئېلىپ بارىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن شىمالغا بۇرۇلۇپ تاش مۇنار (بۇ تاش مۇنار تاغلاردىن ئالاي ۋادىسىغا چىقىش جايىدا بولسا كېرەك) دىن ئۆتۈپ سىرىسلەر ئىل (يۇنانچە سۆز بولۇپ ، يىپەك ئېلى دېگەن بولىدۇ) گە (تارىم ئويمانلىقى) ئېلىپ بارىدۇ. يۇنان ئالىمى پىتولمىنىڭ مەلۇماتى جۇڭگو تارىخچىلىرىنىڭ "جەنۇبىي يول" دەپ ئاتىغان يولىغا توغرا كېلىدۇ. يۇقىرىدىكى مەلۇماتلار ھونلار دەۋرىدە (مىلادىدىن 240 يىل بۇرۇنقى چاغدىن تارتىپ مىلادىنىڭ 216 – يىلىغىچە داۋام قىلغان) جۇڭگو ۋە يۇنان يازغۇچىلىرىنىڭ بەرگەن مەلۇماتى.