ئۈزۈك تاۋۇش: تۈزىتىلگەن نەشرى ئارىسىدىكى پەرق

Content deleted Content added
قۇرۇلغان بەت 'ئۇيغۇر تىلىدا جەمئىي 32 تاۋۇش، 32 ھەرپ بار. ئۇلار تۆۋەندىكىچە: ئا ئە ب پ ت ج چ خ د ر ز ژ س ش غ ف ق ك...'
 
No edit summary
3 -قۇر:
تىلىمىزدىكى بۇ 32 تاۋۇش ئۆپكىدىن چىققان ھاۋا ئېقىمىنىڭ تاۋۇش چىقىرىش ئەزالىرىنىڭ توسالغۇسىغا ئۇچراش ياكى ئۇچرىماسلىقىغا قاراپ، [[سوزۇق تاۋۇشلار]] ۋە [[ئۈزۈك تاۋۇشلار|'''ئۈزۈك تاۋۇشلار''']] دەپ ئىككى چوڭ تۈرگە بۆلۈنىدۇ:
 
'''ئۈزۈك تاۋۇشلار''': ئۆپكىدىن چىققان ھاۋا ئېقىمى تاۋۇش چىقىرىش ئەزالىرىنىڭ توسالغۇسىغا ئۇچراش ئارقىلىق ئۈزۈپ ئېيتىلىدىغان تاۋۇشلار ئۈزۈك تاۋۇشلار دەپ ئاتىلىدۇ.
 
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىدا جەمئىي 24 ئۈزۈك تاۋۇش بار. ئۇلار:
{| class="wikitable"
|'''<big>ب</big>'''
|'''<big>پ</big>'''
|'''<big>ت</big>'''
|'''<big>ج</big>'''
|'''<big>چ</big>'''
|'''<big>خ</big>'''
|'''<big>د</big>'''
|'''<big>ر</big>'''
|'''<big>ز</big>'''
|'''<big>ژ</big>'''
|'''<big>س</big>'''
|'''<big>ش</big>'''
|'''<big>غ</big>'''
|'''<big>ف</big>'''
|'''<big>ق</big>'''
|'''<big>ك</big>'''
|'''<big>گ</big>'''
|'''<big>ڭ</big>'''
|'''<big>ل</big>'''
|'''<big>م</big>'''
|'''<big>ن</big>'''
|'''<big>ھ</big>'''
|'''<big>ۋ</big>'''
|'''<big>ي</big>'''
|}
ئۈزۈك تاۋۇشلار تاۋۇش چىقىرىش ئورنى، تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى ۋە تاۋۇش پەردىسىنىڭ تىترەش-تىترىمەسلىكى جەھەتتىن تۆۋەندىكىدەك بىر قانچە تۈرگە بۆلۈنىدۇ:
{| class="wikitable"
! colspan="2" |تاۋۇش پەردىسىنىڭ تىترەش-تىترىمەسلىكى
 
جەھەتتىن بۆلۈنۈشى
ب پ ت ج چ خ د ر ز ژ س ش غ ف ق ك گ ڭ ل م ن ھ ۋ ي
|-
 
|جاراڭلىق ئۈزۈك تاۋۇشلار
ئۈزۈك تاۋۇشلار تاۋۇش چىقىرىش ئورنى، تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى ۋە تاۋۇش پەردىسىنىڭ تىترەش-تىترىمەسلىكى جەھەتتىن تۆۋەندىكىدەك بىر قانچە تۈرگە بۆلۈنىدۇ.
|ب ج د ر ز ژ غ گ ڭ ل م ن ۋ ي ھ
 
|-
تاۋۇش چىقىرىش ئورنى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى:
|جاراڭسىز ئۈزۈك تاۋۇشلار
 
|پ ت چ خ س ش ف ق ك
قوش كالپۇك تاۋۇشلىرى: ب پ م
|-
 
! colspan="2" |تاۋۇش چىقىرىش ئورنى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى:
چىش كالپۇك تاۋۇشلىرى: ف ۋ
|-
 
تىل|قوش ئۇچى ئالدى چىش تۈۋىكالپۇك تاۋۇشلىرى: ت د ن ر ل
|ب پ م
 
|-
تىل ئۇچى ئالدى چىش تاۋۇشلىرى: س ز
|چىش كالپۇك تاۋۇشلىرى
 
|ف ۋ
تىل ئۈستى ئالدى قاتتىق تاڭلاي تاۋۇشلىرى: ج چ ش ز
|-
 
|تىل ئۈستىئۇچى ئارقائالدى قاتتىقچىش تاڭلايتۈۋى تاۋۇشلىرى: گ ك ي
|ت د ن ر ل
 
|-
تىل تۈۋى يۇمشاق تاڭلاي تاۋۇشلىرى: ق ڭ خ غ
|تىل ئۇچى ئالدى چىش تاۋۇشلىرى
 
|س ز
بوغۇز تاۋۇشى: ھ
|-
 
|تىل ئۈستى ئالدى قاتتىق تاڭلاي تاۋۇشلىرى
تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى:
|ج چ ش ز
 
|-
پارتلىغۇچى تاۋۇشلار: ب پ د ت گ ك ق
|تىل ئۈستى ئارقا قاتتىق تاڭلاي تاۋۇشلىرى
 
|گ ك ي
پارتلىغۇچى – سىيرىلاڭغۇ تاۋۇشلار: ج چ
|-
 
|تىل تۈۋى يۇمشاق تاڭلاي تاۋۇشلىرى
سىيرىلاڭغۇ تاۋۇشلار: ف ۋ س ز ژ ي غ خ ش ھ
|ق ڭ خ غ
 
|-
دىماق تاۋۇشلىرى: م ن ڭ
|بوغۇز تاۋۇشى
 
قوۋۇز تاۋۇشى: ل
|-
 
! colspan="2" |تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى:
تىترىگۈچى تاۋۇش: ر
|-
 
|پارتلىغۇچى تاۋۇشلار
تاۋۇش پەردىسىنىڭ تىترەش-تىترىمەسلىكى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى:
|ب، پ، د، ت، گ، ك، ق
 
|-
جاراڭلىق ئۈزۈك تاۋۇشلار: ب ج د ر ز ژ غ گ ڭ ل م ن ۋ ي ھ
|پارتلىغۇچى – سىيرىلاڭغۇ تاۋۇشلار
 
|ج، چ
جاراڭسىز ئۈزۈك تاۋۇشلار: پ ت چ خ س ش ف ق ك
|-
|سىيرىلاڭغۇ تاۋۇشلار
|ف، ۋ، س، ز، ژ، ي، غ، خ، ش، ھ
|-
|دىماق تاۋۇشلىرى
|م، ن، ڭ
|-
|قوۋۇز تاۋۇشى
|-
|تىترىگۈچى تاۋۇش
|}
 
== مەنبە ==