ئاسپىرىن: تۈزىتىلگەن نەشرى ئارىسىدىكى پەرق
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
1 -قۇر:
[[ھۆججەت:Aspirin V1.png|thumb]]
[[ھۆججەت:Aspirine macro shot.jpg|thumb]]
'''ئاسپىرىن''' ياكى '''ئاسېتىلسالىسىلىك ئاسىت''' (قىسقىچە '''ASA''')، ئادەتتە يېنىڭ
Asetilsalisilik asit (ASA) olarak da bilinen aspirin, ağrı, ateş ve iltihap tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. [3] Kullanıldığı spesifik enflamatuvar durumlar arasında Kawasaki hastalığı, perikardit ve romatizmal ateş bulunur. Kalp krizinden kısa bir süre sonra verilen aspirin ölüm riskini azaltır. Aspirin, yüksek risk altındaki insanlarda kalp krizi, inme ve kan pıhtılarını önlemeye yardımcı olmak için uzun vadede kullanılır. [3] Aspirin bazı kanser türleri, özellikle kolorektal kanser riskini de azaltabilir. [4] Ağrı veya ateş için etkiler genellikle 30 dakika içinde başlayabilir. Aspirin, nonsteroid anti-inflamatuar bir ilaçtır (NSAID) ve diğer NSAID'lere benzer şekilde çalışır ancak aynı zamanda antiplatelet olup trombositlerin normal işlevini bastırır. [3]
Sık rastlanan yan etkiler arasında mide rahatsızlığı bulunur. Daha ciddi yan etkiler arasında mide ülseri, mide kanaması ve kötüleşen astım bulunmaktadır. Kanama riski yaşlılar, alkol içiyorlar, diğer NSAİİ alıyor ya da kan tinerleri içindeyken daha fazladır. Hamileliğin son bölümünde aspirin kullanılması önerilmez. Reye sendromu riski nedeniyle enfeksiyonlu çocuklarda genellikle önerilmemektedir. Yüksek dozlar kulaklarda çınlamaya neden olabilir. [3]
ئاسپىرىن، 2400 يىلدىن بېرى سۆگەت دەرىخى ياپرىقىدىن ئېلىنىپ ساغلاملىق ساھەسىدە قوللىنىلىپ كەلگەن.
Aspirin, söğüt ağacından yapraklar şeklinde, en az 2400 yıllık sağlık etkileri için kullanılmıştır. [5] 1853'te kimyager Charles Frédéric Gerhardt ilk kez asetilsalisilik asit üretmek için sodyum salisilata asetil klorür uyguladı. [6] On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında, diğer kimyacılar kimyasal yapı kurdu ve bunu yapmak için daha etkili yöntemler buldu. Bayer'de 1897'de bilim adamları, asetilsalisilik asidi yaygın salisilat ilaçları için daha az tahriş edici bir yedek olarak çalışmaya başladılar. [6]: 69-75 1899'a kadar Bayer, uyuşturucu adını Aspirin olarak vermiş ve onu dünya çapında satmaya başlamıştır. [7] Aspirin kelimesi Bayer'in markasıydı; Bununla birlikte, marka haklarının birçok ülkede kaybolması veya satılması söz konusuydu. Aspirin popülaritesi, yirminci yüzyılın ilk yarısında büyüdü ve pek çok marka ve formülasyon arasında rekabet haline geldi. [8]
Aspirin, her yıl yaklaşık 40.000 ton (50 ila 120 milyar hap) tüketimin olduğu küresel olarak en yaygın kullanılan ilaçlardan biridir. [5] [9] Bir sağlık sisteminde ihtiyaç duyulan en etkin ve güvenli ilaçlar olan Dünya Sağlık Örgütü Temel İlaç Listesinde yer almaktadır. [10] Aspirin jenerik ilaç olarak mevcuttur. 2014 yılından itibaren gelişmekte olan ülkelerdeki toptan satış maliyeti doz başına 0,002-0,025 USD'dir. [11] 2015 yılı itibariyle Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tipik bir aylık ilaç maliyeti 25 ABD Doları'nın altındadır.
== قوللىنىلىشى ==
| |||