Wikipedia

ئافغانىستان: تۈزىتىلگەن نەشرى ئارىسىدىكى پەرق

Browse history interactively
→ ئالدىنقى تەھرىرلەشكېيىنكى تەھرىر ←
Content deleted Content added
كۆرۈنىدىغان قىلىشWikitext
مەزمۇن قوشتۇم
مەزمۇن قوشتۇم
73 -قۇر:
مىلادىدىن ئىلگىرى ئالىكساندىرىيە ئىمپىرىيىسىنىڭ بىر قىسمى بولغاندىن تارتىپ ئېلىمىزنىڭ غەربى قىسمى بىلەن سودا ۋە سىياسى ئالاقىلەردە بولغان. كېيىن شىمالى قىسمى تۈركلەرنىڭ، جەنۇبى قىسمى پۇشتۇلارنىڭ ھۆكۈمرانلىقىدا بولۇپ كەلگەن. چىڭگىز ئىمپىرىيىسى دەۋرىدىن تاكى1532 -يىلىغىچە چاغاتاي خانلىقلىرىنىڭ باشقۇرۇشىدا بولغان. 1747-يىلى بابۇرخان قۇرغان موغۇل ئىمپىرىيىسىنىڭ كابۇل، بەدەخشان، بەلىخ، ھىرات، قەندەھار ئۆلكىلىرى دۇرانى خانلىقىنىڭ ئىشغالى ئاستىدا مۇستەقىللىق جاكارلىغان. 1838-يىلىدىن1919-يىلىغىچە ئەنگىلىيە ئىمپىرىيەسىنىڭ 3 قېتىملىق ھۇجۇمىغا، رۇسىيە ئىمپىرىيەسنىڭ  7  قېتىملىق ھۇجۇمىغا تاقابىل تۇرغان. ئاخىرى ئىككى چوڭ ئىمپىرىيە قوشنا بولۇپ قېلىشتىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئافغانىستان مۇستەقىللىغىنى ئېتىراپ قىلغان. 1979-يىلى رۇسىيە فىدراتسىيەسى ئافغانىستاننى كومپارتىيىسىنى يۆلەشنى باھانە قىلىپ  ئافغانىستانغا بېسىپ كىرگەن. ئافغانىستان پادىشاھلىغىنىڭ نامى ئافغانىستان دىموكراتىك جۇمھۇرىيىتىگە ئۆزگەرتىلگەن. ئافغانىستان خەلقىنىڭ رۇسىيە ئارمىيىسىگە قارشى قوراللىق كۈرىشى بىر كۈنمۇ توختىمىغانلىقتىن پۈتۈن دۇنيا خەلقىنىڭ ياردەم بېرىشى نەتىجىسىدە 1989-يىلى رۇسىيە فىدراتسىيەسى ئافغانىستاندىن قوشۇن چېكىندۈرگەن. 1992-يىلى 44-ئاينىڭ 28-كۈنى ئافغانىستان دۆلەت نامىنى ھازىرقىغا ئۆزگەرتكەن. 19966-يىلى ئافغانىستاندا مىللەتلەر ئارا ئىچكى ئۇرۇش پارتىلىغان، نەتىجىدە قەندەھاردىكى تالىپلار باش كۆتىرىپ دۆلەت زىمىنىنىڭ كۆپ قىسمىنى كونترۇل قىلغان، 2001-يىلى 9-ئاينىڭ 9-كۈنى ئامېرىكا نيۇيوركتىكى دۇنيا سودا بىناسىنى ئافغانىستاندىكى بىن لادىن پارتىلاتتى دىگەن باھانە بىلەن ئافغانىستانغا ئۇرۇش قوزغاپ شىمالغا قاپسىلىپ قالغان مىللىتارىستلارنى قوللىدى. 2002-يىلى ئافغانىستاندا ب د ت قىسىملىرى تېنچلىق ساقلاپ سايلام ئۆتكۈزۈلدى.
==مەمۇرىي رايونلار==
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=400 style="margin: 0 0 1em 1em; background: ; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
ئافغانىستاندا 34 دانە ۋىلايەت بار بولۇپ، ئۇلار تۆۋەندىكىچە:▼
|+
*1.[[بەدەخشان ۋىلايىتى]]،[[تاخار ۋىلايىتى]]،[[كۇندۇز ۋىلايىتى]]،[[باغلان ۋىلايىتى]]،[[بالخ ۋىلايىتى]]؛▼
|-
*6.[[سانامگان ۋىلايىتى]]،[[باميان ۋىلايىتى]]،[[جوزجان ۋىلايىتى]]،[[فارياب ۋىلايىتى]]،[[سەرپۇل ۋىلايىتى]]▼
|align="center" colspan=2 |[[ھۆججەت: Afghanistan provinces numbered gray.PNG |center|500x500px]]'''ئافغانىستاننىڭ ۋىلايەتلىرى'''
*11.[[بادغىس ۋىلايىتى]]،[[غور ۋىلايىتى]]،[[ھەرات ۋىلايىتى]]،[[فەراھ ۋىلايىتى]]،[[نىمرۇز ۋىلايىتى]]▼
|-
*16.[[ھەلمەند ۋىلايىتى]]،[[دايكۇندى ۋىلايىتى]]،[[غازنى ۋىلايىتى]]،[[پاكتىكا ۋىلايىتى]]،[[ئۇرۇزگان ۋىلايىتى]]▼
|}
*21.[[زابۇل ۋىلايىتى]]،[[كاندەھار ۋىلايىتى]]
 
▲ئافغانىستاندا 34 دانە ۋىلايەت بار بولۇپ، ئۇلار تۆۋەندىكىچە:
*1.[[مەيدان ۋارداك ۋىلايىتى]]،[[لوۋگار ۋىلايىتى]]،[[پاكتىيا ۋىلايىتى]]،[[خوست ۋىلايىتى]]،[[نانگارھار ۋىلايىتى]]▼
*61.[[كۇنارھىرات ۋىلايىتى]]،;2.[[نۇرىستانفەراھ ۋىلايىتى]]،; 3.[[لاغماننىمرۇز ۋىلايىتى]]،;4.[[پەنجشىربادغىس ۋىلايىتى]]،;5.[[كاپىسافارياب ۋىلايىتى]];
*116.[[پارۋانغور ۋىلايىتى]]،;7.[[ھەلمەند ۋىلايىتى]];8.[[جوزجان ۋىلايىتى]];9.[[سارپول ۋىلايىتى]]؛10.[[كابۇلدايكۇندى ۋىلايىتى]]؛
▲*1611.[[ھەلمەندئۇرۇزگان ۋىلايىتى]]،؛12.[[دايكۇندىقانداھار ۋىلايىتى]]،؛13.[[غازنىبالخ ۋىلايىتى]]،؛14.[[پاكتىكاسانامگان ۋىلايىتى]]،؛15.[[ئۇرۇزگانباميان ۋىلايىتى]]؛
▲*116.[[بەدەخشانغازنى ۋىلايىتى]]،؛17.[[تاخارزابۇل ۋىلايىتى]]،؛18.[[كۇندۇزقۇندۇز ۋىلايىتى]]،؛19.[[باغلان ۋىلايىتى]]،؛20.[[بالخپارۋان ۋىلايىتى]]؛
▲*621.[[سانامگانۋارداك ۋىلايىتى]]،؛22.[[باميانكابۇل ۋىلايىتى]]،؛23.[[جوزجانلوۋگار ۋىلايىتى]]،؛24.[[فاريابپاكتىيا ۋىلايىتى]]،؛25.[[سەرپۇلپاكتىكا ۋىلايىتى]]؛
▲*1126.[[بادغىسخوست ۋىلايىتى]]،؛27.[[غورتاخار ۋىلايىتى]]،؛28.[[ھەراتپەنجشىر ۋىلايىتى]]،؛29.[[فەراھكاپىسا ۋىلايىتى]]،؛30.[[نىمرۇزبەدەخشان ۋىلايىتى]]؛
▲*131.[[مەيدان ۋارداكنۇرىستان ۋىلايىتى]]،؛32.[[لوۋگارلاغمان ۋىلايىتى]]،؛33.[[پاكتىيانانگارھار ۋىلايىتى]]،؛34.[[خوست ۋىلايىتى]]،[[نانگارھاركۇنار ۋىلايىتى]].
 
 
"https://ug.wikipedia.org/wiki/ئافغانىستان" دىن ئېرىشكەن