تەقۋىم

تەقۋىم ياكى كالېندار، ۋاقىتنىڭ ئەسر، يىل، ئاي، ھەپتە ۋە كۈن قاتارلىق بۆلەكلەرگە بۆلۈنگەن ۋە تەرتىپلىك كۆرسىتىلگەن جەدۋەل.

تەقۋىم ئىجتىمائىي ، سودا ، دىنىي ياكى مەمۇرىي مەقسەتلەر ئۈچۈن بىر كۈنلۈك تەشكىللەنگەن سىستېما.

تەقۋىم تەشكىللەش ۋاقىتنى پارچە-پارچە قىلىپ ، ئۇلارغا كۈن ، ھەپتە ، ئاي ۋە يىل دېگەندەك ئىسىم قويۇش ئارقىلىق ئېلىپ بېرىلىدۇ. تەقۋىمدىكى ۋاقىتنى يىغىۋېلىش ۋاقتى ، ئۆرلەش ۋە چېكىنىش قاتارلىق تەبىئىي ھادىسىلەر ، شۇنداقلا قۇياش ۋە ئاي دەۋرى قاتارلىق بىر قىسىم ئاسترونومىيىلىك ھادىسىلەرنىڭ دەۋرىيلىكى بەلگىلىگىلى بولىدۇ. نۇرغۇنلىغان مەدەنىيەتلەر ۋە جەمئىيەتلەر ئۆزلىرىنىڭ كونكرېت ئېھتىياجىغا ماس ھالدا مودېل كالېندار ياساپ چىقتى. گرېگورىيان ۋە ھىجرىيە كالېندارى كۆپىنچە دۇنيادا ئىشلىتىلىدۇ. گرېگورىيان كالېندارى ئەيسا (0) نىڭ تۇغۇلۇشىنى باشلىنىش دەپ قارايدۇ ۋە قۇياشقا ئاساسەن تەييارلىنىدۇ. ھىجرىيە كالېندارى مۇھەممەدنىڭ مەككىدىن مەدىنەگە كۆچۈشىنى باشلايدۇ (622) ۋە ئايغا ئاساسەن تەييارلىنىدۇ.