دۇنيا پۇتبول مۇسابىقىسى
1.دۇنيا لوڭقىسى
1928-يىلى5-ئاينىڭ 26-كۈنى خەلقئارا پۇتبول بىرلەشمىسى « دۇنيا لوڭقىسى پۇتبول مۇسابىقىسى»نى تاق تۈر بويىچە ئۆزى ئۆتكۈزىدىغانلىقىنى جاكارلىغاندىن بويان تا ھازىرغىچە قەدەر 20 نۆۋەت(1942-ۋە1946-يىللىرى 2-دۇنيا ئۇرۇش سەۋەبىدىن ئۆتكۈزۈلمىگەن) ئۆتكۈزۈلۈپ بولدى ،دۇنيا لوڭقىسى تارىخىتا ئىككى لوڭقا ئىككى باسقۇچنى باشتىن كۆچۈرگەن بولۇپ 1930-يىلىدىن 1970-يىلغىچە « رىمىت دۇنيا لوڭقىسى » نى ئىشلەتكەن . 1974-يىلىدىن ھازىرقى قەدەر يىڭى « دۇنيا لوڭقىسى » نى ئىشىلىتپ كەلمەكتە . مەن تۆۋەندە ئىككى لوڭقا توغۇرلۇق ئاز تولا چۈشەنچە بىرىپ ئۆتكەندىن سىرت بىرىنچى نۆۋەتلىك دۇنيا لۇڭقىسى مۇسابىقىسىدىن تارتىپ تا ھازىرغىچە ئۆتكەزگەن مۇسابىقىلەرنىڭ ئۆتكۈزۈلگەن ئورنى چېمپىيۇن بولغان دۆلەت قاتارلىقلارنى ماتېرىيال سۈپىتىدە سىلەرگە جەدىۋەل قىلىپ سونماقچى.
« رىمىت دۇنيا لوڭقىسى » 1930-يىلىدىن 1970-يىلغىچە ئىشلەتكەن.رىمىت لوڭقسىنىڭ ئىگىزلىكى 35سانتىمىتىر ئەتراپىدا ، ئىغىرلىقى تەخمىنەن 3.8كىلوگرام كىلىدۇ . ھەم ئۈسىتىگە چىمىپيون بولغان كوماندىنىڭ نامى ئويۇلغان .
ھازىرقى قەدەر ئۆزگەرمەي ، ساقلىنىپ قالغان - پالۋانلار لوڭقىسى بۇ لوڭقىنىڭ ئىگىزلىكى 36سانىتىمىتىر ئەتراپىدا ، ئىغىرلىقى 5كىلوگرام كىلىدۇ، يىڭى ياسالغان ۋاقىتىدا باھاسى 50مىڭ ئامىرىكا دوللىرى ئىدى . ھازىر بولسا 10مىليارد ئامىرىكا دوللىرىغا توغرا كىلىدۇ.
ئىككىنچى چېمپيون
ئۆتكۈزۈلگەن ئورۇن
ئۆتكۈزۈلگەن يىلى
ئارگېنىتنا ئورگۋاي ئورگۋاي 1930 چېخوسلاۋاكىيە ئىتالىيە ئىتالىيە 1934 ۋېنگرىيە ئىتالىيە فىرانسىيە 1938 برازىلىيە ئوروگۋاي برازىلىيە 1950 ۋېنگرىيە
سابىق غەرىبىي گېرمانىيە
شۋېتسارىيە 1954 شۋېتسىيە برازىلىيە شۋېتسىيە 1958 چېخوسلاۋاكىيە برازىلىيە چىلى 1962
سابىق غەرىبىي گېرمانىيە
ئېنگلاند ئېنگلاند 1966 ئىتالىيە برازىلىيە مېكسكا 1970 گوللاندىيەگ
سابىق غەرىبىي گېرمانىيە
سابىق غەرىبىي گېرمانىيە
1974 گوللانىدىيە ئارگېنتنا ئارگېنىتنا 1978
سابىق غەرىبىي گېرمانىيە
ئىتالىيە ئىسپانىيە 1982
سابىق غەرىبىي گېرمانىيە
ئارگېنتىنا مېكسىكا 1986 ئارگېنتىنا
سابىق غەرىبىي گېرمانىيە
ئىتالىيە 1990 ئىتالىيە برازىلىيە ئامېرىكا 1994 برازىلىيە فىرانسىيە فىرانسىيە 1998 گېرمانىيە بىرازىلىيە ياپۇنىيە\كورىيە 2002 فىرانسىيە ئىتالىيە گېرمانىيە 2006 گوللاندىيە ئىسپانىيە
جەنوبى ئافرقا
2010
2.ئولىمپىك پۇتبول مۇسابىقىسى
ئولىمپىك پۇتبول مۇسابىقىسى دۇنيا بويىچە 4يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈلدىغان دۇنيا پۇتبول مۇسابىقىسىدىن قالسىلا كۆلىمى ئەڭ زور مۇسابىقىلەرنىڭ بىرى بولۇپ 1895-يىلى گرېتىسىيدە ئۆتكۈزۈلگەن 1-نۆۋەتلىك ئولىمپىك تەنھەرىكەت يىغىنىدىن بۇيان ھازىرغا قەدەر 30 قېتىم ئۆتكۈزۈلدى،بۇ 100 نەچچە يىلدىن بويان ئولىمپىك پۇتبول مۇسابىقىسىگە قاتنىشىدىغان دۆلەتلەر بارغانسېرى كۆپىيىپ بارماقتا.
ئۈچۈنچى
ئىككنىچى
چىمپىيۇن ئورنى ۋاقتى نۆۋەت گېرىتسىيە دانىيە ئافىنا 1896 1
فرانسىيە ئەنگىلىيە پارىژ 1900 2 ئامېرىكا كانادا سان لۇئىس 1904 3 گوللاندىيە دانىيە ئەنگىلىيە لوندون 1908 4 گوللاندىيە دانىيە ئەنگىلىيە ستوكھولم 1912 5 گوللاندىيە ئىسپانىيە
بېلگىيە
ئاتمۇپال 1920 7 شۋېتىسىيە شۋېتسارىيە ئوروگۋاي پارىژ 1924 8 ئىتالىيە ئارگېنتىنا ئوروگۋاي ئامستېردام 1928 9 نورۋېگىيە ئاۋستىرىيە ئىتالىيە بېرلىن 1936 11 دانىيە دانىيە يۈگوسلاۋىيە شۋېتىسىيە لوندۇن 1948 14 شۋېتىسىيە يۈگوسلاۋىيە ۋېنگرىيە خېلىنسكى 1952 15 بۇلغارىيە يۈگوسلاۋىيە
سابىق سوۋېت ئىتتپاقى
موربىن 1956 16 ۋېنگرىيە دانىيە يۈگوسلاۋىيە رىم 1960 17
دېموكراتىك گېرمانىيە
چېخوسلاۋاكىيە ۋېنگرىيە توكيۇ 1964 18 ياپونىيە بۇلغارىيە ۋېنگرىيە مېكسىكا 1968 19
دېموكراتىك گېرمانىيە
ۋېنگرىيە پولشا ميۇنخىن 1972 20
سابىق سوۋېت ئىتتپاقى
پولشا
دېمكراتىك گېرمانىيە
مونتىلىل 1976 21
سابىق سوۋېت ئىتتپاقى
دېموكراتىك گېرمانىيە
چېخوسلاۋاكىيە موسكۋا 1980 22 يۈگوسلاۋىيە برازىلىيە فرانسىيە لوس-ئانژىلىس 1984 23
فېدراتىپ گېرمانىيە
برازىلىيە
سابىق سوۋېت ئىتتپاقى
سئول 1988 24 گانا پولشا ئىسپانىيە
باسېلونا
1992 25 برازىلىيە ئارگېنتنا نىگىرىيە ئاتلانتا 1996 26 چىلى
ئىسپانىيە
كامېرون
سېپنىي 2000 27 ئىتالىيە پاراگىۋاي ئارگېنتىنا ئافىنا 2004 28 برازىلىيە نىگىرىيە
ئارگېنتىنا
بىيجىڭ 2008 29 برازىلىيە
مېكسىكا
لوندون 2012 30
3.ياۋروپا لوڭقسى
1954-يىلى ياۋروپا پۇتبول بىرلەشمسىنىڭ تۇنجى نۆۋەتلىك كاتىپى مېنىرى .تىرونا ياۋروپا لوڭقىسى مۇسابىقىنى ئۆتكۈزۈش تەكلىپىنى بەردى،1957-يىلى 2-ئايدا پىئر.تىرونا ۋە ۋېنگرىيىلىك،ئاۋسىترىيىلىك،گرېىتسىيەلىك بولۇپ 4 ئەرباب بىر كومىتېت قۇرۇپ ياۋروپا لوڭقىسى پۇتبول مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈشنىڭ كونكرېت خىزمەت ھالقىلىرى ۋە ئومۇمىي پىلاننى ياۋروپا پۇتبول بىرلەشمىسىگە سۇندى ، ياۋروپا پۇتبول بىرلەشمىسى بۇ پىللاننى بىر يىلدىن ئارتۇق تەتقىق قىلىپ تۈزۈتۈش كىرگۈزۈپ 1960-يىلىدىن باشلاپ ئۆتكۈزۈشنى قارار قىلدى.
ياۋروپا لوڭقىسى مۇسابىقىسى-ياۋروپادىكى نامى ئەڭ ياخشى ، شۆھرىتىمۇ يۇقىرى مۇسابىقە بولۇپ ، ئۇ ياۋروپا پۇتبول ھەرىكىتىنىڭ سەۋىيىسىنى ئۆلچەيدىغان بىردىن -بىر مۇسابىقىدۇر.
ئىككنچى چېمپىيۇن ئورۇن ۋاقتى نۆۋەت يوگۇسلاۋىيە
سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى
فرانسىيە 1960 1
سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى
ئىسپانىيە ئىسپانىيە 1964 2 يوگۇسلاۋىيە ئىتالىيە ئىتالىيە 1968 3
سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى
ئىتتىپاقداش گىرمانىيە
بىلگىيە 1972 4
ئىتتىپاقداش گىرمانىيە
چىخىسلۇۋاكىيە يوگۇسلاۋىيە 1976 5 بىلگيە
ئىتتىپاقداش گىرمانىيە
ئىتالىيە 1980 6 ئىسپانىيە فرانسىيە فرانسىيە 1984 7
سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى
گوللاندىيە ئىتتىپاقداش گىرمانىيە 1988 8 گېرمانىيە دانىيە شىۋىتسىيە 1992 9 چېخ گېرمانىيە ئەنگىلىيە 1996 10 ئىتالىيە فرانسيە گوللاندىيە\بىلگىيە 2000 11 پورتۇگالىيە گىرىتسىيە پورتۇگالىيە
2004
12 گېرمانىيە ئىسپانىيە شىۋىتسارىيە\ئاۋىستىرىيە 2008 13 ئىتالىيە ئىسپانىيە پولشا\ئوكىرائىنا 2012 14
4.ئامېرىكا قىتئەسى لوڭقىسى
ئامېرىكا قىتئەسى لوڭقىسى 1916-يىلى باشلانغان بولۇپ ياۋروپا پۇتبول مۇسابىقىسىدىن 40 يىل ئىلگىرى بارلىققا كەلگەن.كۆپۈنچە ئىككى يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈلدۇ، 1970-يىللاردا 4يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈش يولغا قۇيۇلغان. لېكىن 1987-يىلىدىن باشلاپ يەنە 2 يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈلدىغان بولغان . بۇ مۇسابىقە ھازىرغا قەدەر 36نۆۋەت رەسمىي ھالدا، 7 نۆۋەت غەيرىي رەسمىي ھالدا ئۆتكۈزۈلگەن.
ئۈچۈنچى برازىلىيە ئىككىنچى ئارگېتىنا چىمپىيۇن ئوروگۋاي ئورۇن /ئارگېنتىنا ۋاقتى 1916 نۆۋەت 1 برازىلىيە ئارگېنتىنا ئوروگىۋاي ئورگىۋاي 1917 2 ئارگېنتنا ئوروگىۋاي برازىلىيە برازىلىيە 1919 3 برازىلىيە ئارگېنتىنا ئوروگىۋاي چىلى 1920 4 ئوروگىۋاي برازىلىيە ئارگېتىنا ئارگېنتىنا 1921 5 ئوروگۋاي پاراگىۋاي برازىلىيە برازىلىيە 1922 6 پاراگۋاي ئارگېنتىنا ئوروگۋاي ئورگىۋاي 1923 7 پاراگۋاي ئارگېنتىنا ئوروگۋاي ئورگىۋاي 1924 8 پاراگۋاي برازىلىيە ئارگېنتىنا ئارگېنتىنا 1925 9 چىلى ئارگېنتىنا ئوروگۋاي چىلى 1926 10 پېرو ئوروگۋاي ئارگېنتىنا پېرو 1927 11 ئوروگۋاي پاراگۋاي ئارگېنتىنا ئارگېنتىنا 1929 12 پېرو ئارگېنتىنا ئوروگۋاي پېرو 1935 13 پاراگۋاي برازىلىيە ئارگېنتىنا ئارگېنتىنا 1937 14 پاراگۋاي ئوروگۋاي پېرو پېرو 1939 15 چىلى ئوروگۋاي ئارگېنتىنا چىلى 1941 16 برازىلىيە ئارگېنتىنا ئوروگۋاي ئوروگۋاي 1942 17 چىلى برازىلىيە
ئارگېنتىنا
چىلى 1945 18 پارگۋاي برازىلىيە ئارگېنتىنا ئارگېنتىنا 1946 19 ئوروگۋاي پاراگۋاي ئارگېنتىنا ئىكۋاتور 1947 20 پېرو پاراگۋاي برازىلىيە برازىلىيە 1949 21 ئورگۋاي برازىلىيە پاراگۋاي پېرو 1953 22
پېرو چىلى ئارگېنتىنا چىلى 1955 23 ئارگېنتىنا چىلى ئوروگۋاي ئوروگۋاي 1956 24 ئوروگۋاي برازىلىيە ئارگېنتىنا پېرو 1957 25 پاراگۋاي برازىلىيە ئارگېنتىنا ئارگېنتىنا 1959 26 برازىلىيە ئارگېنتىنا ئوروگۋاي ئىكۋاتور 1959 27 ئارگېنتىنا پاراگۋاي بولىۋىيە بولىۋىيە 1963 28 چىلى ئارگېنتىنا ئوروگۋاي ئوروگۋاي 1967 29 برازىلىيە كولومبىيە پېرو 1975 30 برازىلىيە چىلى پاراگۋاي 1979 31 پاراگۋاي برازىلىيە ئوروگۋاي 1983 32 كولومبىيە چىلى ئوروگۋاي ئارگېنتىنا 1987 33 ئارەېنتىنا ئوروگۋاي برازىلىيە برازىلىيە 1989 34 چىلى برازىلىيە ئارگېنتىنا چىلى 1991 35 كولومبىيە مېكسىكا
ئارگېنتىنا
ئىكۋاتور
1993
36 كولومبىيە برازىلىيە ئوروگۋاي ئوروگۋاي 1995 37 مېكسىكا بولىۋىيە برازىلىيە بولىۋىيە 1997 38 مېكسىكا ئوروگۋاي برازىلىيە پاراگۋاي 1999 39 ھوندۇراس مېكسىكا كولومبىيە كولومبىيە 2001 40 ئوروگۋاي ئارگېنتىنا برازىلىيە پېرو 2004 41 ئوروگۋاي ئارگېنتىنا برازىلىيە ۋېنىيرولا
2007
42 پېرو پاراگۋاي ئوروگۋاي ئارگېنتىنا 2011 43
5.ئافرىقا لوڭقىسى
ئافرىقا لوڭقىسىنى تالىشىش پۇتبول مۇسابىقىسى 1957-يىلى 2-ئاينىڭ 10-كۈنى تەسىس قىلىنغان بولۇپ ئافرىقا پۇتبول بىرلەشمىسى ئۆز قىتئەسىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىنى چىقىش قىلىپ 2 يىلدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈشنى بەلگىلىگەن.
ئىككىنچى چىمپىيۇن ئورۇن ۋاقىت نۆۋەت ئېفوپىيە مىسىر سودان 1957 1 سودان مىسىر مىسر 1959 2 مىسىر ئىفوپىيە ئىفوپىيە 1962 3 سودان گانا گانا 1963 4 تونىس گانا تونىس 1965 5 گانا گامبىيە ئىفوپىيە 1968 6 گانا سودان سودان 1970 7 مالى گامبىيە كامېرون 1972 8 زامبىيا زايىر مىسىر 1974 9 ماراكەش ئىفوپىيە 1976 10 ئۇگاندا گانا گانا 1978 11 ئالجىرىيە نىگېرىيە نىگېرىيە 1980 12 لىبىيە گانا لىبىيە 1982 13 نىگېرىيە كامېرون
پىلچىشى قىرغىقى
1984 14
نىگېرىيە كامېرون ماراكەش 1988 16 نىگېرىيە ئالجىرىيە ئالجىرىيە 1990 17 گانا كوتىدىۋور سېنگال 1992 18 زامبىيە نىگېرىيە تونىس 1994 19 تونىس
جەنوبىي ئافرىقا
جەنوبىي ئافرىقا
1996 20
جەنوبىي ئافرىقا
مىسىر
بوجى نافاسو
1998 21 نىگېرىيە كامېرون گانا 2000 22 سېنىگال كامېرون مالى 2002 23 ماراكەش تونىس تونىس 2004 24 كوتىدىۋور مىسىر مىسىر 2006 25 كامېرون مىسىر گانا 2008 26 گانا مىسىر ئەنگولا 2010 27 كوتىدىۋور زامبىيە بوركىنافاسو\بىنىن 2012 28
6.ئاسىيا لوڭقسى
ئاسىيا لوڭقسى پۇتبول مۇسابىقىسى -ئاسيا بىرلەشمىسىنىڭ بىۋاستە رىياسەتچىلىكى ۋە تەشكىللىشى ئاساسىدا ئۆتكۈزۈلدىغان قىتئە كۆلەملىك مۇسابىقە بولۇپ ئونىڭغا ئاسىيادىكى ھەممە دۆلەتلەر دېگۈدەك تىزىمغا ئالدۇرىدۇ.ئاسىيا لوڭقسى مۇسابىقىسى ھەر 4 يىلدا بىر نۆۋەت ئۆتكۈزۈلدىغان بولۇپ 1956-يىلدىن باشلاپ ھازىرغىچە 15-نۆۋەت ئۆتكۈزۈلدى.
ئىككنىچى چېمپىيۇن ئورۇن ۋاقىت نۆۋەت ئىسرائىلىيە كورىيە جوڭگۇ شىياڭگاڭ 1956 1 ئىسرائىلىيە كورىيە كورىيە 1960 2 ھىندىستان ئىسرائىلىيە ئىسرائىلىيە 1964 3 بىرما ئىران ئىران 1968 4 كورىيە ئىران تايلانىد 1972 5 كوۋەيىت ئىران ئىران 1976 6 كورىيە كوۋەيىت كوۋەيىت 1980 7 جوڭگو سەئىدى ئەرەبىستان سىنگاپور 1984 8 كورىيە سەئىدى ئەرەبىستان قاتار 1988 9 سەئىدى ئەرەبىستان ياپۇنىيە ياپۇنىيە 1992 10
بىرلەشمە ئەرەب ئەمىرلىكلىرى
سەئىدى ئەرەبىستان
بىرلەشمە ئەرەب ئەمىرلىكلىرى
1996 11 سەئىدى ئەرەبىستان ياپۇنىيە لىۋان 2000 12 جوڭگو ياپۇنىيە جوڭگو 2004 13 سەئىدى ئەرەبىستان ئىراق
ھىندونىزىيە،مالايسىيا،تايلانىد ،ۋىيتنام
2007 14 ئاۋاستارىلىيە ياپۇنىيە قاتار 2011 15