زابىندىر خانلىقى (يۆبەن ئېلى)
زابىندىر خانلىقى (悅般) مىلادىنىڭ 150 - يىللىرى غەربىي ھونلارنىڭ ناھايىتى نۇرغۇن قىسمى ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە بۈگۈنكى قازاقستاننىڭ غەربىگە قاراپ كۆچكەندە، ھونلارنىڭ ياشانغان ۋە ئاجىزلىرىدىن بولۇپ 200 مىڭ كىشى ھازىرقى كۇچانىڭ شىمالىدىكى جايلاردا تۇرۇپ قالغان. مانا شۇ ھونلار زابىندىر خانلىقى دەپ ئاتىلىدىغان دۆلەتنى قۇرغان. تەخمىنەن 160 – 490 ئەتراپىدا مەۋجۇد بولۇپ تۇرغان.[1]
زابىندىر دۆلىتى ئۇيسۇنلارنىڭ غەربىي شىمالىغا جايلاشقان... ئۇلارنىڭ ئاتا - بوۋىلىرى ھونلارنىڭ شىمالىي تەڭرىقۇتلۇقىنىڭ قەبىلىلىرىدىن ئىدى... ئاھالىسى 200 مىڭدىن ئاشىدۇ... ئۇلارنىڭ ئۆرپ - ئادەتلىرى ئىگىز ھارۋىلىقلار بىلەن ئوخشاش، ئۇلار ناھايىتى پاكىز، قىرقىمچاچ، قاشلىق كېلىدۇ. يۈزلىرىگە ئېرىمچىك سۈركەيدۇ. شۇڭا ئۇلارنىڭ يۈزلىرى يالتىراپ تۇرىدۇ. ھەر كۈنى ئۈچ قېتىم ئېغىز چايقايدۇ، ئاندىن تاماق يەيدۇ... [1][2]
زابىندىر خانلىقىنىڭ توبا خانلىقى (386 – 534) بىلەن ئالاقىسى ياخشى بولغان ۋە 443 - يىلى توبالار بىلەن بىرلىشىپ ئاۋار خانلىقى (394 – 551) بىلەن ئۇرۇشقان[1].