قارلىق ئويۇنى
قارلىق ئويۇنى ئۇيغۇرلاردا ئالاھىدە خاراكتېرىگە ئىگىدۇر. ئۇيغۇر خەلقى قارنى <خۇدانىڭ رەھمىتى> دەپ بىلىدۇ. شۇڭا، تۇنجى ياغقان قار خۇشاللىقىدا <قارلىق ئويۇنى> نى باشلايدۇ. بەزىلەر تۇنجى قار يېغىشتىن بۇرۇنلا <قارلىق> تاشلىنىدىغان ئۆينى نىشانلاپ قويىدۇ. تۇنجى يېغىۋاتقان ياكى تۇنجى قار يېغىپ توختىغان ھامان: قاردا قارلىق تاشلىدۇق، بۇ ئويۇننى باشلىدۇق. يېڭى قارنىڭ خوشلۇقىدا، سىزگە قارلىق تاشلىدۇق. دەپ باشلانغان ۋە قارلىق ئاپارغان كىشىنى، پەم بىلەن تۇتسىلا. يۈزلىرىگە قار سۈركەپ، ئالدىمىزغا كەلسىلە. دەپ ئاخىرلاشقان قارلىقنى يېزىپ، نىشانلانغان ئۆيگە يېقىن بولسا پىيادە، يىراق بولسا ئۇلاغلىق بېرىپ، قارلىقنى ئۆينىڭ بەلگىلىك بىر يېرىگە تىقىپ قويۇپ، ئۆيدىن چىقىۋېتىپ <پالانى يەردە قارلىق قويۇپ قويدۇم> دەپلا قاچىدۇ. قارلىق تاشلانغان ئۆيدىن بىر ئادەم قوغلايدۇ. ئەگەر ئۇنى تۇتۇۋالسا، ئۇنىڭ يۈز - كۆزىنى بوياپ جۇۋىنى تەتۈر كىيگۈزۈپ مەھەللىمۇ مەھەللە ئايلاندۇرىدۇ. تۇتۇلۇپ قالغان تەرەپ ئالاھىدە مېھمان چاقىرىپ <قارلىق چېيى> ئۆتكۈزۈپ بېرىدۇ. ئەگەر قارلىق ئەكەلگۈچى تۇتۇلماي قېچىپ كەتسە، قارلىق تاشلانغان ئۆي قارلىق چېيى بېرىدۇ. شۇنداق قىلىپ، مەھەللىدە قىش بويى <قارلىق چېيى> ئۈزۈلمەيدۇ. <قارلىق ئويۇنى> ئۇيغۇرلارنىڭ تەبىئەتكە سېغىنىش ۋە ئاقنى ئۇلۇغلاشتىن ئىبارەت قەدىمكى ئېتىقادىدىن كېلىپ چىققان. <<ئۇيغۇر بالىلار ئويۇنلىرى>> دىن [1]