يېڭى يىل بايرىمى
ئوتتۇرا ئەسر مابەينىدە كۆپلىگەن ئەللەر خىرىستىيان چىركاۋى تەئسىرىدە يىل بېشىنى بىرەر-بىر خىرىستىيان بايرىمى بىلەن بىرگە ئۆتكۈزۈشكە مەجبۇر بولغان. مەسىلەن: 25- دېكابر، 1- مارت ۋە ھەتتا پاسخا كۈنى ئۆتكۈزگەن. شەرقىي ياۋرۇپا ئەللىرى بولسا پراۋىسلاۋ مەزھىبىدە بولغاچقا يىل بېشىنى 988- يىلىدىن بېرى 1- سېنتەبىر دەپ قەبۇل قىلىشقان.
ئەنگىلىيەدە 1. قەھرىتان يېڭى يىل سۈپىتىدە تەبىرىكلەنگەن، لېكىن 12- ئەسردىن 1752- يىلىغىچە يېڭى يىل 25- مارت كۈنى باشلانغان. بۇنىڭ نەتىجىسىدە ئىنگىلىز پارلامېنتى ئارخىۋىدىكى ھۆججەتلەردە كارل I قەتل قىلىنغان كۈن 1648- يىلىنىڭ 30- يانۋارى دەپ يېزىلغان. ھازىرىقى ئالىملار بولسا كارل I قەتل قىلىنغان كۈننى 1649- يىلى 30- يانۋار دەپ قەبۇل قىلىشماقتا.
كۆپلىگەن غەربىي ياۋرۇپا دۆلەتلىرى يىل بېشىنى 1- قەھرىتانغا گرگورىيان تەقۋىمىگە ئۆتمەستىن بۇرۇنلار كۆچۈرۈشكەن. مەسىلەن: شوتلاندىيە 1600- يىلى 1- يانۋارغا ئۆتكەن. ئەنگىلىيە، ئېرلاندىيە ۋە بېرىتان مۇستەملىكىلىرى يىل بېشىنى 1752- يىلى 1- يانۋا كۈنى تەبرىكلىگەن. كېيىنچە شۇن يىلى مىزان\سىنتەبىر ئېيىدا گرىگورىيان تەقۋىمىگە بېرتانىيە ۋە ئۇنىڭ مۇستەملىكىلىرىدە ئۆتىلدى. بۇ ئىككى ئىسلاھات 1750- يىلقى يېڭىچە تەچۋىم قانۇنى بويىچە ئورۇندالدى.ھەرقايسى دۆلەتلەردە 1-
قەھرىتان يېڭى يىل كۈنىگە ئايلىنىش يىل تەرتىبلىرى:
تەھرىرلەش1362- بۈيۈك لېتۋنىيە دۈكلىگى
1522- ۋېنىتسيە جۇمھۇرىيىتى
1544- مۇقەددەس رىم ئىمپېراتورلىقى (گېرمانىيە)
1556- ئىسپانىيە، پورتىگالىيە
1559- پروسسيە قراللىقى، شىۋېتسىيە
1564- ڧرانسىيە
1576- جەنۇبىي نېدىرلاندىيە
1579- لوتارىنگىيە
1583- شىمالىي نېدىرلاندىيە
1600- شوتلاندىيە
1700- رۇسيە
1721- توسكانا
1752- بۈيۈك بېرىتانىيە ۋە ئۇنىڭ مۇستەملىكىلىرى
بۇگۈنكى كۈندە يەر يۈزىنىڭ ئەسكەر مەملىكەتلىرىدە 1- قەھرىتان يېڭى يىل كۈنى ياكى يىل بېشى، دەپ قەبۇل قىلىنماقتا.