گاۋار-باتى تىلی

 

گوار-بتی چترال دا ئارندئۇیار دەپ ئاتىلىدۇ ، چۈنكى ئۇ ئاراندۇ يېزىسىدا سۆزلىنىدۇ ، بۇ چىترالنىڭ ئاستىدىكى ئەڭ ئاخىرقى يېزا بولۇپ ، ئافغانىستاننىڭ بېركوتتىن كۇنار دەرياسىنىڭ ئۇدۇلىدا. چىترال ئافغانىستاننىڭ ھۇجۇمىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئاراندۇدىكى ھەربىي بازىنى ساقلايدۇ.

گاۋار-باتىنىڭ 9000 ياڭراتقۇسى بار ، ئەمما پاكىستاندا پەقەت 1500 ئادەم بار. قالغانلىرى ئافغانىستاندا.

گاۋار-باتى تىلى جورج مورگېنسىتېرنې (1926) ۋە كېندال دېككېر (1992) تىلغا ئېلىنغاندىن باشقا ، ئېغىر تىلشۇناسلار تەرىپىدىن تەتقىق قىلىنمىغان. ئۇ داردىك تىلى دەپ ئايرىلىدۇ ، ئەمما بۇ تىل جەھەتتىكىگە قارىغاندا تېخىمۇ جۇغراپىيىلىك تۈرگە ئايرىلىدۇ.

نورۋېگىيەلىك تىلشۇناس جورج مورگېنسىتېرنې چىترالنىڭ دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ تىل كۆپ خىللىقى رايونى ئىكەنلىكىنى يازدى. گەرچە خوۋار چىترالنىڭ ئاساسلىق تىلى بولسىمۇ ، ئەمما بۇ يەردە باشقا ئون نەچچە خىل تىل سۆزلىنىدۇ. بۇلار كالاشا-مۇن ، پالۇلا ، دامېلى ، گاۋار-باتى ، نۇرىستان ، يىدغھ ، بۇرۇشاسكى ، گۇجار ، ۋاخى ، قىرغىزىستان ، پارس تىلى ۋە پۇشتۇ تىلى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ تىللارنىڭ كۆپىنچىسىدە يازما شەكىل بولمىغاچقا ، ھەرپلەر ئادەتتە ئوردۇچە ياكى پارسچە يېزىلغان.