گېرمانىيە مۇستەملىكە ئىمپېرىيىسى

گېرمانىيە مۇستەملىكىسى ئىمپېرىيىسى (گېرمانچە: Deutsches Kolonialreich) ئىمپېرىيە گېرمانىيىسىنىڭ چەتئەلدىكى مۇستەملىكىسى ، بېقىندىلىقى ۋە زېمىنىنى تەشكىل قىلدى. 1870-يىللارنىڭ بېشىدا بىرلىككە كەلگەن ، بۇ دەۋرنىڭ باش مىنىستىرى ئوتتو ۋون بىسمارك ئىدى. گېرمانىيەدىكى ھەرقايسى دۆلەتلەرنىڭ قىسقا مۇددەتلىك مۇستەملىكىچىلىك ئۇرۇنۇشى ئالدىنقى ئەسىرلەردە يۈز بەرگەن ، ئەمما ھەل قىلغۇچ مۇستەملىكىچىلىك تىرىشچانلىقى پەقەت 1884-يىلىلا ئافرىقا ئۈچۈن ئېلىپ بېرىلغان. ئافرىقا ئۈچۈن Scramble دىكى سولدىن ھالقىپ كەتكەن رايونلارنىڭ كۆپ قىسمىنى تەلەپ قىلغان گېرمانىيە ئەينى ۋاقىتتا ئەنگىلىيە ۋە فرانسىيەدىن كېيىن ئۈچىنچى چوڭ مۇستەملىكىچى ئىمپېرىيە قۇرغان.

گېرمانىيە مۇستەملىكە ئىمپېرىيىسى.

1914-يىلى بىرىنچى دۇنيا ئۇرۇشى باشلانغاندىن كېيىن ، گېرمانىيە مۇستەملىكە ئىمپېرىيىسىنى كونترول قىلالمىدى ۋە ئۇرۇشنىڭ بىرىنچى ھەپتىسىدە ئۇنىڭ بىر قىسىم مۇستەملىكىچىلىرى ئىتتىپاقداش دۆلەتلەر تەرىپىدىن ئىگىلىۋېلىندى. قانداقلا بولمىسۇن ، بىر قىسىم مۇستەملىكىچى ھەربىي قىسىملار بىر مەزگىل ئۇزاردى: گېرمانىيە جەنۇبىي غەربىي ئافرىقا 1915-يىلى ، 1916-يىلى كامېرۇن ۋە 1918-يىلى گېرمانىيە شەرقىي ئافرىقا تەسلىم بولدى. ، ئەنگىلىيە مۇستەملىكىسى ۋە پورتۇگالىيە قىسىملىرىغا قارشى پارتىزانلىق ئۇرۇشى قىلغان ۋە ئۇرۇش ئاخىرلاشقانغا قەدەر تەسلىم بولمىغان. گېرمانىيەنىڭ ئۇرۇشتا مەغلۇپ بولغاندىن كېيىن ، گېرمانىيەنىڭ مۇستەملىكە ئىمپېرىيىسى ۋېرسال شەرتنامىسى بىلەن رەسمىي مۇسادىرە قىلىندى ۋە ھەر بىر مۇستەملىكىچى غەلىبە كۈچلىرىنىڭ بىرىنىڭ نازارىتى ئاستىدا (ئەمما ئىگىدارلىق ھوقۇقى ئەمەس) مىللەتلەر بىرلەشمىسى بۇيرۇقىغا ئايلاندى. گېرمانىيە مۇستەملىكە ئىمپېرىيىسى 1919-يىلى مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان. يۈتۈپ كەتكەن مۇستەملىكە مال-مۈلۈكلىرىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش پىلانى ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدا داۋاملاشتى ، نۇرغۇن كىشىلەر ئەينى ۋاقىتتا بۇنىڭ ئۈچىنچى رېيچنىڭ نىشانى دەپ گۇمان قىلدى. باشقا مۇستەملىكىچى ئىمپېرىيەلەرگە سېلىشتۇرغاندا قىسقا مەۋجۇتلۇققا ئىگە بولسىمۇ ، گېرمانىيەنىڭ مۇستەملىكىچىلىك كارخانىلىرى ئۇلار بىلەن ئالاقىلاشقان ئورۇن ۋە كىشىلەرنى ئۆزگەرتتى.

ئەسلىدىلا

گېرمانىيەنىڭ بىرلىشىشى

1871-يىلغىچە بىرلىككە كەلگەنگە قەدەر ، گېرمانىيە دۆلەتلىرى زېھنىنى دېڭىز ئارمىيىسىنىڭ تەرەققىياتىغا مەركەزلەشتۈرمىگەن بولۇپ ، بۇ گېرمانىيەنىڭ يىراقتىكى مۇستەملىكىچىلىك زېمىنى - ئاتالمىش «قۇياشتىكى جاي» دەپ ئاتالغان ئىمپېرىيالىزىمنىڭ تالىشىشىغا توسقۇنلۇق قىلغان. گېرمانىيە تۇتۇشنى ئويناشنى تەقدىر قىلغاندەك قىلاتتى. گېرمانىيە دۆلەتلىرى 1870-يىلدىن ئىلگىرى ئايرىم سىياسىي قۇرۇلما ۋە نىشاننى ساقلاپ كەلگەن بولۇپ ، ئوتتو ۋون بىسماركنىڭ يېشىغىچە بولغان ۋە ئۆز ئىچىگە ئالغان گېرمانىيەنىڭ تاشقى سىياسىتى زېھنىنى ياۋروپادىكى «گېرمانىيە مەسىلىسى» نى ھەل قىلىشقا ۋە قۇرۇقلۇقتىكى گېرمانىيە مەنپەئەتىنى كاپالەتكە ئىگە قىلغان. قانداقلا بولمىسۇن ، 1891-يىلغا كەلگەندە ئۇلار ئاساسەن پرۇسسىيە ھۆكۈمرانلىقىدا ئىتتىپاقلاشقان. ئۇلار يەنە تېخىمۇ ئېنىق «گېرمانىيە» دۆلىتىنى ئىزدىدى ، ھەمدە مۇستەملىكىچىلەرنى بۇنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشنىڭ ياخشى يولى دەپ قارىدى.

مۇستەملىكىچىلەر ئۈچۈن ئالدىراش

19-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا نۇرغۇن گېرمانلار مۇستەملىكىچىلىكنى سېتىۋېلىشنى مىللەتچىلىكنى قولغا كەلتۈرگەنلىكىنىڭ ھەقىقىي ئىپادىسى دەپ قارىدى. جامائەت پىكىرى ئاخىرىدا ئافرىقا ۋە تىنچ ئوكياندىكى داڭلىق مۇستەملىكىچىلەرنىڭ ئېگىز دېڭىز فىلوتىنىڭ ئارزۇسى بىلەن ئۆز-ئارا ماسلاشقانلىقىنى چۈشىنىشكە كەلدى. ھەر ئىككى ئارزۇ رېئاللىققا ئايلىنىدۇ ، مەتبۇئاتلار ۋە نۇرغۇنلىغان جۇغراپىيىلىك جەمئىيەتلەر ۋە مۇستەملىكىچىلەر جەمئىيىتى يېتىشتۈرگەن. بىسمارك ۋە رېيچستاگتىكى نۇرغۇن ۋەكىللەر پەقەت كۋادرات ئىنگلىز مىلى كېلىدىغان زېمىنغا ئېرىشىش ئۈچۈنلا مۇستەملىكە بويسۇندۇرۇشقا قىزىقمايتتى. 1884-يىلى بىسمارك سودانى قوغداش ، خام ئەشيا ۋە ئېكسپورت بازىرىنى قوغداش ۋە مەبلەغ سېلىش پۇرسىتىدىن پايدىلىنىپ ، گېرمانىيە ئىمپېرىيىسىنىڭ مۇستەملىكىسىنى سېتىۋېلىشىغا قوشۇلدى.