ھىندىستان ئالىي سوتى

ھىندىستان ئالىي سوتى ( IAST : Bhāratiya Ucchatama Nyāyālaya ) ھىندىستاننىڭ ئەڭ ئالىي ئەدلىيە ئورگىنى بولۇپ، ئاساسىي قانۇندىكى ھىندىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئەڭ ئالىي سوتى. بۇ ئەڭ ئالىي ئاساسىي قانۇن سوتى، شەخسىي قانۇندىن باشقا بارلىق قانۇنىي ئىشلاردا ئاخىرقى قارار بار، شۇنداقلا ئەدلىيەلىك تەكشۈرۈش ھوقۇقىمۇ بار. ھىندىستاننىڭ باش سوتچىسى ئالىي سوتنىڭ باشلىقى ۋە باش سوتچىسى بولۇپ، ئۇ ئەڭ كۆپ بولغاندا 34 سوتچىدىن تەركىب تاپىدۇ، ئۇنىڭ ئەسلى، نارازىلىق ئەرزى ۋە مەسلىھەت بېرىش ھوقۇقى شەكلىدە كەڭ ھوقۇقى بار.

ئۇ ھىندىستاندىكى ئەڭ ئالىي ۋە ئەڭ كۈچلۈك ئاساسىي قانۇن سوتى بولۇش سۈپىتى بىلەن، ئاساسلىقى ئىتتىپاقنىڭ ھەرقايسى شىتاتلىرى ۋە باشقا سوت مەھكىمىلىرى ۋە سوت مەھكىمىلىرىنىڭ يۇقىرى سوتلىرىنىڭ ھۆكۈمىگە قارشى نارازىلىق ئەرزىنى قوبۇل قىلىدۇ. پۇقرالارنىڭ ئاساسىي ھوقۇق -مەنپەئەتىنى قوغداش تەلەپ قىلىنىدۇ ۋە ھەرقايسى ھۆكۈمەت ئورگانلىرى شۇنداقلا مەركىزى ھۆكۈمەت بىلەن شىتات ھۆكۈمەتلىرى ياكى شىتات ھۆكۈمەتلىرى بىلەن دۆلەتتىكى باشقا شىتات ھۆكۈمىتى ئوتتۇرىسىدىكى تالاش-تارتىشلارنى ھەل قىلىش تەلەپ قىلىنىدۇ. مەسلىھەت سوتى بولۇش سۈپىتى بىلەن، ئۇ ھىندىستان پرېزىدېنتى تەرىپىدىن ئاساسىي قانۇن بويىچە ئالاھىدە تىلغا ئېلىنىدىغان ئىشلارنى ئاڭلايدۇ.

ئالىي سوت ئېلان قىلغان بۇ قانۇن ھىندىستاندىكى ھەر دەرىجىلىك سوتلار، شۇنداقلا بارلىق ئىتتىپاق ۋە دۆلەت ھۆكۈمەتلىرى تەرىپىدىن چەكلەش كۈچىگە ئىگە. ئاساسىي قانۇننىڭ 142-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، ھىندىستان پرېزىدېنتىنىڭ ئالىي سوتنىڭ پەرمانىنى ئىجرا قىلىش مەجبۇرىيىتى بار، سوت مەھكىمىسى ئادالەتنىڭ مەنپەئەتى ئۈچۈن زۆرۈر دەپ قارالغان ھەر قانداق بۇيرۇقنى ماقۇللاش ئۈچۈن ئۆزىگە تەۋە باشقۇرۇش ھوقۇقى بېرىدۇ. ئالىي سوت مەھكىمىسى پرىۋىي كېڭىشىنىڭ ئەدلىيە كومىتېتىنى 1950-يىلى 28-يانۋاردىن بۇيانقى ئەڭ يۇقىرى نارازىلىق ئەرزى سوتىغا ئالماشتۇردى.

باش سوتنىڭ سوت زالى جايلاشقان سوتنىڭ مەركىزى قانىتى

ئالىي سوت بىناسىنىڭ سول تەرىپى

ئانا ۋە بالىلار ھەيكەل