ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى

ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى (ئىنگلىزچە: Uyghur Academy، تۈركچە: Uygur Akademisi) ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى 2009-يىلى 9- ئاينىڭ 9- كۈنى ئىستانبۇلدا ئوقۇ-ئوقۇتۇش ۋە ئىلمىي تەتقىقات بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقان توققۇز ئۇيغۇر زىيالىسى تەرىپىدىن قۇرۇلغان، تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى ھۆكۈمىتى ۋە باشقا دۆلەتلەردىكى ھۆكۈمەتلەر تەرىپىدىن تەستىقلىنىپ رەسمىي ئەنگە ئېلىنغان ۋە شۇنداقلا، دۇنيانىڭ ئوخشىمىغان دۆلەت ۋە رايۇنلىرىدا خىزمەت قىلىۋاتقان ۋە ئوقۇۋاتقان ئۇيغۇر زىيالىلىرىدىن تەشكىل تاپقان يۈزلەرچە ئەزالىرى بىلەن بىرلىكتە پەن-مائارىپ ۋە تەتقىقات خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان قانۇنلۇق بىر تەتقىقات ئورگىنىدۇر.

ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىنىڭ تۈركىيەدىكى ئىشخانىسى ئىستانبۇلنىڭ ئۇيغۇرلار كۆپ ئولتۇراقلاشقان سەفاكۆي رايۇنىغا جايلاشقان بولۇپ، 3 ئىشخانا ۋە 4 سىنىپى بىلەن ئۇيغۇرلار ئۈچۈن خىزمەت قىلماقتا.

نۆۋەتتە ئۇيغۇر ئاكادېمىيسىنىڭ ئامېرىكىدىكى مەركىزىدىن باشقا، تۈركىيە، ئامېرىكا، كانادا، ياۋرۇپا، ئاۋىسترالىيە، ياپۇنىيە ۋە ئوتتۇرا ئاسىيالاردا 7 تارماق ئاكادېمىيەلىرى مەۋجۇتتۇر، بۇنىڭدىن سىرىت ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىگە بىۋاستە قاراشلىق قۇتادغۇ بىلىگ ئېنستىتۇتى، خىتاي تەتقىقاتى ئېنستىتۇتى ۋە ئۇيغۇر ئانا تىل كومىتېتى قاتارلىق ئورگانلار ئۇيغۇرلار ئۈچۈن خالىس خىزمەت قىلماقتا.

ئاكادېمىيەنىڭ مەقسىدى

ئۇيغۇر زىيالىلارنىڭ ئۆز ئارا ھەمكارلىقىنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشىغا تۈرتكە بولۇپ، ئىلىم-پەن ئارقىلىق ئۇيغۇر مىللىي روھىنى ئويغۇتۇش ۋە مىللىي كىملىكىنى قوغداش بىلەن بىرلىكتە، ئۇيغۇرلارنىڭ مىللىي مۇستەقىللىق كۆرىشىدە ئۇيغۇرلار ئىھتىياجلىق مۇھىم ساھەلەردە ئىختىساسلىق خادىملارنىڭ يېتىشىپ چىقىشى ئۈچۈن خىزمەت قىلىش

ئاكادېمىيەنىڭ نىشانى

مۇھاجىرەتتە ئۇيغۇرلار تەرىپىدىن بىر ئۇنىۋېرسىتېت قۇرۇپ، ئۇيغۇرلار ئىھتىياجلىق مۇھىم ساھەلەردە كۆپلىگەن ئىختىساسلىق خادىملارنى يېتىشتۈرۈش ئارقىلىق، ئەركىن ۋە دېمۇگراتىك مۇستەقىل شەرقىي تۈركىستان دۆلىتىنىڭ ئەسلىگە كېلىشى ئۈچۈن خىزمەت قىلىش

ئاكادېمىيە تەشكىلىي قۇرۇلمىسى

ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى قۇرۇلغاندىن بېرى، تۈركىيە، ئامېرىكا، كانادا، ياۋروپا، ياپونىيە، ئاۋىستىرالىيە ۋە ئوتتۇرا ئاسىيادىن بۇلۇپ، 20 دۆلەتتىن 200 گە يېقىن ئۇيغۇر تەتقىقاتچى ۋە زىيالىلارنىڭ ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىگە ئەزا، شەرەپلىك ئەزا ۋە ۋەكىل بولۇپ كىرىشى بىلەن خەلقئارالىق بىر تەشكىلاتقا ئايلاندى.

2010 – يىلى 5- ئاينىڭ 8 – كۈنىدىن 2021 – يىلى 12 - ئاينىڭ 11 – كۈنىگىچە، ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىدە تۆت قېتىم دېمۇگراتىك يۈشۈرۈن ئاۋازدا ئېلىپ بېرىلغان سايلاملار ئارقىلىق، ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى تەشكىلىي قۇرۇلمىسىدىكى كەم تەرەپلەر تۇلۇقلىنىپ ۋە مۇكەممەللىشىپ، بۈگۈنكىدەك تەشكىلىي خىزمىتى سىستېمىلاشقان بىر ئۇيغۇر زىيالىيلار تەشكىلاتى – ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى بارلىققا كەلدى.

ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى شۇنچە ئىقتىسادى قېيىن شارائىتتا قۇرۇلغان بولسىمۇ، ھېچبىر تەشكىلات ۋە دۆلەتتىن ياردەم ئالمايمۇ يەنىلا ۋەتەنپەرۋەر ئۇيغۇر پەن – تەتقىقاتچى ۋە زىيالىلارنىڭ بىرلىكتە ۋاقتى بارلار ۋاقتىنى، كۈچى بارلار كۈچىنى ۋە پۇلى بارلار پۇلىنى چىقىرىپ مۆرىنى-مۆرىگە تىرەپ ئۇلۇغ ۋە ئاق كۆڭۈل ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ئۇزۇن مۇددەتلىك مەۋجۇدىيىتى ۋە كەلگۈسى تەرەققىياتى ئۈچۈن قىلالايدىغان ھەرقانداق ئىشنى مەيلى كىچىك مەيلى چوڭ دەپ ئايرىماي ئىمكانىيەتنىڭ بارىچە قىلىپ كېلىۋاتىدۇ.

ئاكادېمىيەنىڭ ئاساسلىق پائالىيەتلىرى

1) ئۇيغۇر پەن-تەتقىقاتچى، ئەدىب ۋە مۇتەخەسىسلەر ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنلىرى

2) ئۇيغۇر ئانا تىل تەتقىقاتى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنلىرى

3) ئۇيغۇر ماگېستىر ۋە دوكتۇر ئوقۇغۇچىلار ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنلىرى

4) ئۇيغۇر مۇتەپەككۇرلارنى خاتىرىلەش ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنلىرى

5) ئاكادېمىيە تەۋپىق ئوقۇش مۇكاپاتى

6) ئۇيغۇر ماگېستىر ۋە دوكتۇر ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئالىي مەكتەپلەرگە كىرىشىگە ياردەم قىلىش خىزمىتى

7) ئاكادېمىيە تورى ۋە تور كۈتۈپخانىسى خىزمىتى

8) ئاكادېمىيە لىكسىيەلىرى

9) ئاكادېمىيە ئىلمىي سۆھبەتلىرى

ئاكادېمىيەدە ۋەزىپە ئۆتىگەن مۇھىم كىشىلەر

ئۇيغۇر ئاكادېمىيسىنىڭ قۇرۇلۇشىدىن كۈنىمىزگىچە ئۇيغۇر پەن – تەتقىقاتچى، ئەدىب ۋە مۇتەخەسىسلەر ئۈچۈن جان كۆيدۈرۈپ ئىشلىگەن ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى پەخرى رەئىس ۋە رەئىسلىرى

پەخرى رەئىسلەر

• دوكتۇر ئەركىن سىدىق: ئۇيغۇر ئاكادېمىيسىنىڭ تۇنجى پەخرى رەئىسى، ئامىرىكا ئالەم قاتناش ئىدارىسى ئالىي ئوپتىك فىزىكا ئېنژىنىرى
  ۋەزىپە مۇددىتى: 2009 – يىلى 9 – سىنتەبىردىن 2013 – يىلى 21 – سىنتەبىرگىچە
  

• دوكتۇر شۆھرەت مۇتەللىپ: ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى ئىككىنجى پەخرى رەئىسى، ئامېرىكا ئورىگون سەھىيە پەن – تېخنىكا ئونىۋېرسىتېتى ھۈجەيرە ۋە گىن تەتقىقاتى مەركىزى باش تەتقىقاتچىسى
  ۋەزىپە مۇددىتى: 2013 – يىلى 21 – سىنتەبىردىن 2015 – يىلى 10 – ئۆكتەبىرگىچە
  

• دوكتۇر رىشاد ئابباس: ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى ئۈچىنجى نۆۋەتلىك پەخرى رەئىسى ۋە نۆۋەتتىكى ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىنىڭ رەئىسى، ئامېرىكا فايزىر دورا تەتقىقات مەركىزى باش تەتقىقاتچىسى
  پەخرى رەئىسلىك ۋەزىپە مۇددىتى: 2015 – يىلى 10 – ئۆكتەبىردىن 2021-يىلى 12-ئاينىڭ 10-كۈنىگىچە.
• ئاكادېمىيە رەئىسلىك ۋەزىپە مۇددىتى: 2021-يىلى 12-ئاينىڭ 11-كۈنىدىن باشلاپ ئاكادېمىيە رەئىسلىك ۋەزىپىسىنى ئاتقارماقتا.

رەئىسلەر

• ئابدۇلھەمىد قاراخان: ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى قۇرغۇچى رەئىسى، يادرو ئېنىرگىيە ئېنژىنىرى
  ۋەزىپە مۇددىتى: 2009 – يىلى 9 – سىنتەبىردىن 2010 – يىلى 9 – مايغىچە
  

• پىروفېسسور ئالىمجان ئىنايەت: تۇنجى نۆۋەتلىق ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى رەئىسى، تۈركىيە ئېگېي ئۇنىۋېرسىتېتى ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى
  ۋەزىپە مۇددىتى: 2010 – يىلى 9 – مايدىن 2012 – يىلى 18 – نويابىرغىچە
  

• دوكتۇر ئابلەت تۇران: 2 - نۆۋەتلىق ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى رەئىسى، يۈرەك كېسەللىكلىرى مۇتەخەسىسى
  ۋەزىپە ئۆتىگەن مۇددىتى: 2012 – يىلى 18 – نويابىردىن 2015 – يىلى 23 – ئاۋغۇستغىچە
  

• ئابدۇلھەمىد قاراخان: 3 - نۆۋەتلىق ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى رەئىسى، تۈركىيە باش مېنىستىرلىكى تاشقىي تۈركلەر ۋە قېرىنداش مىللەتلەر باشقارمىسى ئوتتۇرا ئاسىيا مۇتەخەسىسى
  ۋەزىپە مۇددىتى: 2015 – يىلى 23 – ئاۋغۇسىتتىن 2018 – يىلى 24 – ئاۋغۇستغىچە
• پىروفېسسور ئالىمجان ئىنايەت: 4 - نۆۋەتلىق ئۇيغۇر ئاكادېمىيسى رەئىسى، تۈركىيە ئېگېي ئۇنىۋېرسىتېتى ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى
  ۋەزىپە مۇددىتى: 2018 – يىلى 24 – ئاۋغۇستتىن 2021 - يىلى 19 – ئىيۇنغىچە
• دوكتۇر رىشاد ئابباس: نۆۋەتتىكى ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىنىڭ رەئىسى، ئامېرىكا فايزىر دورا تەتقىقات مەركىزى باش تەتقىقاتچىسى
• ۋەزىپە مۇددىتى: 2021-يىلى 12-ئاينىڭ 11-كۈنىدىن باشلاپ ئاكادېمىيە رەئىسلىك ۋەزىپىسىنى ئاتقارماقتا.

ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى 5 - قېتىملىق دېمۇگراتىك سايلىمىدا، توققۇز كىشىلىك ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى ئىجرائىيە كومىتېتى تەشكىللەندى. ھەيئەت ئەزالار خالىس ھالدا بەدەلسىز ۋاقىت ئىچىدىن ۋاقىت چىقىرىپ، ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ئارقىلىق ئۇيغۇر پەن-مائارىپىغا خىزمەت قىلىش ئۈستىدە ئىزدەنمەكتە.

ئۇچۇر مەنبەسى

ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى ئورگان تور بېتى

ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنى قوغداش ھەققىدىكى مۇھاكىمە يىغىنى ۋاشىنگتوندا غەلبىلىك ئاخىرلاشتى

ئۇيغۇر تارىخى تەتقىقاتى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى