ئاقچى ناھىيىسى

ئاقچى ناھىيىسى ( ئۇيغۇر لاتىن يېزىقى : Aqchi Nahiyisi) شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى دائىرىسى ئىچىدىكى بىر ناھىيە بۇلۇپ مەمۇرى جەھەتتىن قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستىتىگە قارايدۇ. ئاقچى ناھىيىسى قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستىنىڭ شىمالى قىسمىغا، تەڭرىتېغىنىڭ جەنۇبىدىكى توشقان دەرياسىنىڭ يۇقىرى ئېقىمىغا جايلاشقان. شەرق تەرىپى ئۇچتۇرپان ناھىيىسى، كەلپىن ناھىيىسى بىلەن، جەنۇب تەرىپى مارالبېشى ناھىيىسى، ئاتۇش شەھىرى بىلەن تۇتىشىدۇ. شىمال تەرىپى قىرغىزىستان نىڭ ئىسسىقكۆل ئوبلاستى بىلەن، شەرق تەرىپى نارىن ئوبلاستى بىلەن چېگرىلىنىدۇ (چېگرا لىنىيىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 276 كىلومېتىر). ئومۇمىي يەر مەيدانى 12 مىڭ 200 كۋادرات كىلومېتىر. ناھىيە قارمىقىدا بىر بازار، 5 يېزا، 23 كەنت ئاھالە كومىتېتى بار. ناھىيە بازىرىنىڭ ئۈرۈمچى شەھىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى 1184 كىلومېتىر. 1995 - يىلىنىڭ ئاخىرىدىكى ئومۇمىي نوپۇسى 32 مىڭ 800، بۇنىڭ ئىچىدە قىرغىزلار 88.96% نى، ئۇيغۇرلار 4.55% نى، خەنزۇلار 6.28% نى، باشقا مىللەتلەر 0.21% نى تەشكىل قىلىدۇ.

ئاقچى ناھىيىسى 阿合奇县.Aqchi County
ئاقچى ناھىيىسى ( نومۇرى 3 ) خەرىتىدىكى ئورنى
مەمۇرىي رايون شەكلى	ناھىيە
ئوبلاست	قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى
مىللەتلەر	ئۇيغۇر،قىرغىز
تىللار	ئۇيغۇرچەقىرغىزچە
بازارلىق سانى	1 دانە
يېزا سانى	5 دانە
نوپۇسى (2015-يىل)	44,656
يەر مەيدانى	11،545.38 كۋادرات كىلومېتىر
ۋاقىت رايونى	UTC+6 (ئۈرۈمچى ۋاقتى)
تېلېفون رايون نومۇرى	908 (0)86+
ماشىنا تاختا نومۇرى	新P

مەمۇرىي رايون

قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى ئاقچى ناھىيىسى قارمىقىدا 1 دانە بازارلىق ۋە 5 يېزا بار بولۇپ، ئۇلار تۆۋەندىكىچە:

نومۇرى	ئىسمى	ئۇيغۇر لاتىن يېزىقى دا يېزىلىشى	ئىنگلىزچە ئىسمى	خەنزۇچە ئىسمى	مەھەللە/كەنت سانى	نوپۇسى(مىڭ)	يەر مەيدانى(km2)
1	ئاقچى بازىرى	Aqchi Baziri	Aqchi Town	阿合奇镇	3	12
2	سومتاش يېزىسى	Somtash Yézisi	Somtash Township	苏木塔什乡	2	4
3	قاراچى يېزىسى	Qarachi Yézisi	Qarachi Township	哈拉奇乡	4	8
4	قارابۇلاق يېزىسى	Qarabulaq Yézisi	Qarabulaq Township	哈拉布拉克乡	3	7
5	ساپارباي يېزىسى	Saparbay Yézisi	Saparbay Towship	色帕巴依乡	4	3.5
6	قۇلانساراق يېزىسى	Qulansaraq Yézisi	Qulansaraq Township	库兰萨日克乡	5	4.5

ئىزاھات:

نۇپوس ئىستاتىستىكا

پىچان ناھىيىسىدىكى مىللەتلەرنىڭ نىسبىتى مىللەت پىرسەنت قىرغىلار   76.1% ئۇيغۇرلار   12.8% خەنزۇلار   10.5% خۇيزۇلار   0.2% قازاقلار   0.1% تاجىكلار   pink% باشقا مىللەتلار   0.2% نوپۇس ستاتىستىكىسىنىڭ مەنبەسى :

يەر تۈزۈلۈشى

بۇ ناھىيىنىڭ جۇغراپىيلىك ئالاھىدىلىكى شۇكى، ئىككى تاغ بىر جىلغىنى قورشاپ تۇرىدۇ. شىمالىي تەرىپى ئېگىز، جەنۇبىي تەرىپى تۆۋەن بولۇپ، غەربتىن شەرققە قىيپاش. شىمالىي تەرىپىدە كوكسال تېغى بولۇپ، ئەڭ ئېگىز چوققىسى دېڭىز يۈزىدىن 5 مىڭ 958 مېتىر ئېگىز. جەنۇب تەرىپىدە قارا تېكەن تېغى بولۇپ، ئەڭ ئېگىز چوققىسى دېڭىز يۈزىدىن 4 مىڭ 679 مېتىر ئېگىز. ئوتتۇرىسىدا توشقان دەرياسى جىلغىسى بار. توشقان دەرياسى غەربتىن شەرققە ئېقىپ پۈتۈن ناھىيىنى كېسىپ ئۆتىدۇ.

ئىقلىمى

ئاقچى ناھىيىسى مۆتىدىل بەلۋاغ قۇرغاق ئىقلىم رايونىغا كىرىدۇ. يىللىق ئوتتۇرىچە تېمپېراتۇرىسى 6.2℃. ئەڭ يۇقىرى تېمپېراتۇرىسى 36.4℃، ئەڭ تۆۋەن تېمپېراتۇرىسى - 27.2℃، كۈننىڭ ئوتتۇرىچە چۈشۈش ۋاقتى 2988.6 سائەت. 10℃ جۇغلانما تېمپېراتۇرىسى 2434.8℃، قىروسىز مەزگىلى 171 كۈن. يىللىق ئوتتۇرىچە ھۆل - يېغىن مىقدارى 184.6 مىللىمېتىر. سۇنىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە پارغا ئايلىنىش مىقدارى 2501.4 مىللىمېتىر.

بايلىقى

يەر ئۈستى سۇ بايلىقى 2 مىليارد 680 مىليون كۇب مېتىر. ياۋايى ھايۋانات بايلىقىدىن يىلپىز، ئارقار، ئاق بوغۇز بۆكەن، ئۇلار، چىل قاتارلىقلار بار. ياۋايى ئۆسۈملۈك بايلىقى بىرقەدەر مول بولۇپ، ئىككى تاغ، بىر جىلغىغا تارالغان ئۆسۈملۈك 200 خىلدىن كۆپرەك. بۇنىڭ ئىچىدە ياۋا دورا ئۆسۈملۈك بايلىقىدىن چۈچۈكبۇيا، ياۋا ئارپىبەدىيان، قىل يوپۇرماق، ئەمەن قاتارلىقلار بار. بايقالغان قېزىلما بايلىقلاردىن سېرپېنتىن، گەز، مەرمەر تاش، ئىسلاندىيە تېشى، تۆمۈر، مانگان قاتارلىقلار بار.

يېزا ئىگىلىكى

بۇ ناھىيە تاغلىق رايون چارۋىچىلىق ناھىيىسى بولۇپ، ھازىر بار تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 4 مىڭ 300 گېكتار ( 64 مىڭ 500 مو)، ئورمان كۆلىمى 760 مىڭ گېكتار ( 11 مىليون 400 مىڭ مو)، ئوتلاق كۆلىمى 884 مىڭ 700 گېكتار ( 12 مىليون 670 مىڭ مو)، يەنە دېھقانچىلىققا باب كېلىدىغان 8 مىڭ 700 گېكتار (130 مىڭ مو) قاقاس يەر بار. مال - چارۋىسىدىن قوي، كالا، ئات، قوتاز، تۆگە، ئېشەك قاتارلىقلار بار. دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرىدىن بۇغداي، كۆممىقوناق، ئارپا، يالىڭاچ، ئارپا، دادۇر (باقىلە)، زىغىر، قىچا قاتارلىقلار بار.

ساياھەتچىلىكى

بۇ ناھىيىنىڭ مەدەنىي يادىكارلىقلىرى ۋە داڭلىق ساياھەت نۇقتىلىرىدىن كىرگىن قەدىمىي قەلئەسى، ئۇچتۇرپان قەدىمىي شەھەر خارابىسى، بالىگېندى قەدىمىي پوتىيى، ئىبراھىم قەدىمىي قەلئەسى، بەدەل بولال تۇراسى، قارلىق مۇز چوققا، جىلو سۇ ئارشىڭى، توشقان دەرياسى جىلغىسى مەنزىرىسى قاتارلىقلار بار.